“هپاتیت” التهاب کبد است؛ مصرف الکل، چندین بیماری و برخی داروها همگی می توانند باعث این عارضه شوند. با این حال، عفونت های ویروسی شایع ترین علت هپاتیت هستند.
ما در این مقاله، انواع مختلف هپاتیت، علائم رایج، علل و راه های درمان و پیشگیری از هپاتیت را شرح می دهیم. پس با ما همراه باشید.
هپاتیت چیست ؟
هپاتیت به یک وضعیت التهابی کبد اشاره دارد. این معمولاً نتیجه یک عفونت ویروسی است، اما علل احتمال دیگری برای هپاتیت وجود دارد.
اینها شامل خودایمنی و هپاتیت است که در نتیجه ثانویه داروها، سموم و الکل ایجاد می شود. هپاتیت خودایمنی بیماری است که زمانی رخ می دهد که بدن شما آنتی بادی هایی را علیه بافت کبد شما تولید کند.
پنج طبقه اصلی ویروسی هپاتیت عبارتند از :
- هپاتیت a
- هپاتیت b
- هپاتیت c
- هپاتیت d
- هپاتیت e
لازم به توضیح است که یک ویروس متفاوت مسئول هر نوع هپاتیت ویروسی است.
سازمان بهداشت جهانی تخمین می زند که در حال حاضر ۳۴۵ میلیون نفر از مردم جهان با هپاتیت بی و هپاتیت سی مزمن زندگی می کنند.
هپاتیت a
هپاتیت a نتیجه عفونت با ویروس هپاتیت a ( HAV ) است. این نوع هپاتیت یک بیماری حاد و کوتاه مدت است.
هپاتیت b
ویروس هپاتیت بی ( HBV ) باعث این نوع هپاتیت می شود که هپاتیت بی اغلب یک بیماری مزمن و مدام است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری تخمین می زند که حدود ۲۵۷ میلیون نفر در سراسر جهان با هپاتیت b مزمن زندگی می کنند.
هپاتیت c
هپاتیت سی از ویروس هپاتیت c ( HCV ) ناشی می شود. HCV یکی از شایع ترین عفونت های ویروسی خونی است و معمولاً به عنوان یک بیماری طولانی مدت ظاهر می شود.
هپاتیت d
این یک نوع نادر از هپاتیت است که فقط همراه با عفونت هپاتیت b رخ می دهد. ویروس هپاتیت بی مانند سایر سویه ها باعث التهاب کبد می شود، اما فرد نمی تواند بدون عفونت هپاتیت بی موجود به HDV ( هپاتیت d ) مبتلا شود.
در سطح جهانی، هپاتیت d تقریباً ۵ درصد از افراد مبتلا به هپاتیت مزمن b را تحت تاثیر قرار می دهد.
هپاتیت e
هپاتیت e یک بیماری منتقله از راه آب است که در اثر قرار گرفتن در معرض ویروس هپاتیت e ( HEV ) ایجاد می شود. هپاتیت e عمدتاً در مناطق با بهداشت ضعیف دیده می شود و معمولاً از بلعیدن مواد مدفوعی که منبع آب را آلوده می کند، ایجاد می شود.
هپاتیت e معمولاً حاد است اما می تواند به ویژه در زنان باردار خطرناک باشد.
علل هپاتیت چیست ؟
هپاتیت a :
قرار گرفتن در معرض ویروس HAV در غذا یا آب
هپاتیت b :
تماس با ویروس HBV در مایعات بدن مانند خون، ترشحات واژن یا منی
هپاتیت c :
تماس با ویروس HCV در مایعات بدن مانند خون، ترشحات واژن یا منی
هپاتیت d :
تماس با خون حاوی ویروس HDV
هپاتیت e :
قرار گرفتن در معرض ویروس HEV در غذا یا آب
علل هپاتیت غیر عفونی
اگرچه هپاتیت معمولاً نتیجه یک عفونت است، عوامل دیگری نیز می توانند باعث ایجاد این بیماری شوند.
الکل و سایر سموم :
مصرف بیش از حد الکل می تواند باعث آسیب کبد و التهاب شود. این ممکن است به عنوان هپاتیت الکلی نیز شناخته شود.
الکل به طور مستقیم به سلول های کبد شما آسیب می رساند. با گذشت زمان، می تواند باعث آسیب دائمی شود و منجر به ضخیم شدن یا زخم شدن بافت کبد ( سیروز ) و نارسایی کبد شود.
سایر علل سمی هپاتیت عبارتند از : استفاده نادرست از داروها و قرار گرفتن در معرض سموم.
پاسخ سیستم خود ایمنی :
در برخی موارد، سیستم ایمنی به اشتباه کبد را مضر می داند و به آن حمله می کند. این موضوع باعث التهاب مداوم می شود که می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد که اغلب عملکرد کبد را مختل می کند. در زنان سه برابر بیشتر از مردان این اتفاق رخ می دهد.
علائم شایع هپاتیت
اگر با یک نوع مزمن هپاتیت، مانند هپاتیت بی و هپاتیت سی زندگی می کنید، ممکن است تا زمانی که آسیب بر عملکرد کبد تاثیر نگذارد، علائمی از خود نشان ندهید. در مقابل، افراد مبتلا به هپاتیت حاد ممکن است مدت کوتاهی پس از ابتلا به ویروس هپاتیت با علائم ظاهر شوند.
علائم شایع هپاتیت عفونی عبارتند از :
- خستگی
- علائم شبیه به آنفولانزا
- ادرار تیره
- مدفوع رنگ پریده
- درد شکم
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن غیر قابل توضیح
- زردی پوست و چشم ها که ممکن است نشانه زردی باشد
نحوه تشخیص هپاتیت
درک اینکه چه چیزی باعث “انواع هپاتیت” می شود برای درمان صحیح آن بسیار مهم است. پزشکان از طریق یکسری آزمایشات برای تشخیص دقیق وضعیت شما پیشرفت خواهند کرد.
تاریخچه و معاینه فیزیکی :
برای تشخیص همه اشکال هپاتیت، پزشک ابتدا شرح حال شما را می گیرد تا عوامل خطری که ممکن است داشته باشید را مشخص کند.
در طول معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است به آرامی شکم شما را فشار دهد تا ببیند آیا درد یا حساسیت وجود دارد یا خیر. پزشک شما همچنین ممکن است تورم کبد و هرگونه تغییر رنگ زرد در چشم یا پوست شما را بررسی کند.
تست های عملکرد کبد :
آزمایش های عملکرد کبد از نمونه های خون برای تعیین میزان کارآمدی کبد شما استفاده می کنند.
نتایج غیر عادی این آزمایش ها ممکن است اولین نشانه ای از وجود مشکل باشد، به ویژه اگر در معاینه فیزیکی بیماری کبدی هیچ نشانه ای از خود نشان نداده باشید. سطوح بالای آنزیم کبدی ممکن است نشان دهنده استرس، آسیب دیدن یا عدم عملکرد صحیح کبد باشد.
سایر آزمایشات خون :
اگر تست های عملکرد کبد شما غیر طبیعی باشد، پزشک احتمالاً آزمایش های خون دیگری برای برای تشخیص منبع مشکل تجویز می کند.
این آزمایش های می توانند با بررسی وجود ویروس های هپاتیت یا آنتی بادی هایی که بدنتان برای مبارزه با آن ها تولید می کند، منبع مطمئنی را تعیین کنند که آیا هپاتیت عفونی دارید.
پزشکان همچنین ممکن است از آزمایش خون برای بررسی علائم هپاتیت خودایمنی استفاده کنند.
بیوپسی کبد :
هنگام تشخیص هپاتیت، پزشکان همچنین کبد شما را از نظر آسیب احتمالی ارزیابی می کنند که منبع مورد اعتمادی است. بیوپسی کبد روشی است که شامل نمونه برداری از بافت کبد شما می شود.
یک متخصص پزشکی ممکن است این نمونه را با سوزن از طریق پوست شما ببرد، به این معنی که نیازی به جراحی نیست. آنها معمولاً از اسکن سونوگرافی برای راهنمایی در طول این روش استفاده می کنند.
این آزمایش به پزشک اجازه می دهد تا تعیین کند که عفونت یا التهاب چگونه بر کبد شما تاثیر گذاشته است.
سونوگرافی :
سونوگرافی شکم از امواج اولتراسوند برای ایجاد تصویری از اندام های داخل شکم استفاده می کند. این آزمایش به پزشک اجازه می دهد تا کبد و اندام های مجاور شما را به دقت بررسی کند. انجام سونوگرافی موارد زیر را آشکار می کند :
- مایعات در شکم شما
- آسیب یا بزرگ شدن کبد
- تومورهای کبدی
- ناهنجاری های کیسه صفرا
گاهی اوقات لوزالمعده در تصاویر سونوگرافی نیز ظاهر می شود. این می تواند یک آزمایش مفید برای تعیین علت عملکرد غیر طبیعی کبد شما باشد.
راه های درمان هپاتیت
گزینه های درمانی بسته به نوع هپاتیت شما و حاد یا مزمن بودن عفونت متفاوت است.
درمان هپاتیت a :
هپاتیت a یک بیماری کوتاه مدت است و ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد. با این حال، اگر علائم باعث ناراحتی زیادی شود، ممکن است استراحت در رختخواب ضروری باشد. علاوه بر این، اگر استفراغ و یا اسهال را تجربه کنید، پزشک ممکن است یک برنامه غذایی برای حفظ هیدراتاسیون و تغذیه شما توصیه کند.
درمان هپاتیت b :
هیچ برنامه درمانی خاصی برای هپاتیت b حاد وجود ندارد.
با این حال، اگر به هپاتیت بی مزمن مبتلا هستید، به داروهای ضد ویروسی منبع معتبر نیاز دارید. این شکل از درمان می تواند پر هزینه باشد، زیرا ممکن است مجبور شوید آن را برای چندین ماه یا سال ادامه دهید.
درمان هپاتیت b مزمن همچنین نیاز به ارزیابی های پزشکی و نظارت منظم دارد تا مشخص شود آیا ویروس به درمان پاسخ می دهد یا خیر.
درمان هپاتیت c :
داروهای ضد ویروسی می توانند هر دو نوع حاد و مزمن هپاتیت سی را درمان کنند.
به طور معمول، افرادی که به هپاتیت c مزمن مبتلا می شوند از ترکیبی از درمان های دارویی ضد ویروسی استفاده می کنند. همچنین ممکن است برای تعیین بهترین شکل درمان به آزمایشات بیشتری نیاز داشته باشند.
افرادی که به دلیل هپاتیت c مزمن دچار سیروز یا بیماری کبدی می شوند، ممکن است کاندیدای پیوند کبد باشند.
درمان هپاتیت d :
داروی اینترفرون آلفا به عنوان داروی هپاتیت d فهرست شده است. با این حال، این دارو می تواند عوارض جانبی شدیدی داشته باشد. در نتیجه، برای افراد مبتلا به سیروز آسیب کبدی، افراد مبتلا به بیماری های روانی و افراد مبتلا به بیماری های خودایمنی توصیه نمی شود.
درمان هپاتیت e :
در حال حاضر، هیچ روش درمانی پزشکی خاصی برای درمان هپاتیت e در دسترس نیست. از آنجایی که عفونت اغلب حاد است، معمولاً خود به خود برطرف می شود.
پزشکان معمولاً به افراد مبتلا به این عفونت توصیه می کنند که استراحت کافی داشته باشند، مایعات فراوان بنوشند، مواد مغذی کافی دریافت کنند و از الکل خودداری کنند. با این حال، زنان باردار مبتلا به این عفونت نیاز به نظارت و مراقبت دقیق دارند.
هپاتیت خودایمنی :
کورتیکو استروئیدها مانند پردنیزون یا بودزونید در درمان اولیه هپاتیت خود ایمنی بسیار مهم هستند. آن ها در حدود ۸۰ درصد از افراد مبتلا به این موثری هستند.
آزاتیوپرین، دارویی که سیستم ایمنی را سرکوب می کند، ممکن است بخشی از برنامه های درمانی باشد. افراد ممکن است این را با یا بدون استروئید استفاده کنند.
سایر داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مانند مایکوفنولات، تاکرولیموس و سیکلوسپورین نیز می توانند جایگزین آزاتیوپرین در درمان شوند.
نکاتی برای پیشگیری از هپاتیت
واکسن هایی وجود دارند که می توانند به محافظت در برابر بسیاری از ویروس های هپاتیت کمک کنند. به حداقل رساندن خطر قرار گرفتن در معرض مواد حاوی این ویروس ها نیز می تواند یک اقدام پیشگیرانه مهم باشد.
واکسن ها :
واکسنی برای هپاتیت a موجود است و می تواند به جلوگیری از انقباض HAV کمک کند. واکسن هپاتیت a مجموعه ای از دو دوز است و اکثر کودکان واکسیناسیون را در سن ۱۲ تا ۲۳ ماهگی شروع می کنند. این واکسن برای بزرگسالان نیز موجود است و می تواند شامل واکسن هپاتیت b نیز باشد.
واکسیناسیون هپاتیت بی برای همه نوزادان توصیه شده است. پزشکان معمولاً مجموعه ای از سه واکسن را در ۶ ماه اول کودکی تجویز می کنند.
همچنین این واکسن ها برای همه پرسنل مراقبت های بهداشتی و پزشکی توصیه شده است. واکسیناسیون علیه هپاتیت b همچنین می تواند از هپاتیت d جلوگیری کند.
در حال حاضر هیچ واکسنی برای هپاتیت c و هپاتیت e وجود ندارد.
کاهش قرار گرفتن در معرض :
ویروس های هپاتیت می توانند از طریق تماس با مایعات بدن، آب و غذاهای حاوی عوامل عفونی از فردی به فرد دیگر منتقل شوند. به حداقل رساندن خطر تماس با این مواد می تواند به جلوگیری از ابتلا به ویروس های هپاتیت کمک کند.
رعایت بهداشت موثر یکی از راه های جلوگیری از ابتلا به هپاتیت a و e است. ویروس هایی که این شرایط را ایجاد می کنند می توانند منبع معتبری در آب باشند. اگر به کشوری سفر می کنید که در آن شیوع هپاتیت زیاد است، باید از موارد زیر اجتناب کنید :
- آب محلی
- یخ
- صدف و صدف خام یا نیم پز
- میوه و سبزیجات خام
ویروس های هپاتیت c ، b و d می توانند از طریق تماس با مایعات بدن حاوی این عوامل عفونی منتقل شوند.
شما می توانید خطر تماس منبع مطمئن خود با مایعات حاوی این ویروس ها را با موارد زیر کاهش دهید :
- سوزن مشترک استفاده نکنید
- استفاده نکردن از تیغ
- عدم استفاده از مسواک دیگران
- دست زدن به خون ریخته شده
هپاتیت بی و هپاتیت سی می تواند از طریق رابطه جنسی و تماس جنسی منتقل شود. استفاده از روش های بازدارنده در طول فعالیت جنسی می تواند به کاهش خطر عفونت کمک کند.
عوارض هپاتیت
هپاتیت مزمن b و c می تواند منجر به مشکلات سلامتی شدید تری شود. از آنجایی که ویروس کبد را تحت تاثیر قرار می دهد، افراد مبتلا به هپاتیت مزمن b یا c در معرض خطر های زیر قرار دارند :
- بیماری مزمن کبدی
- سیروز
- سرطان کبد
هنگامی که کبد شما به طور طبیعی کار نمی کند، نارسایی کبد ممکن است رخ دهد. عوارض نارسایی کبد عبارتند از :
- اختلالات خونریزی
- تجمع مایع در شکم شما که به عنوان آسیت شناخته می شود
- افزایش فشار خون در وریدهای پورتال که به کبد شما وارد می شود، که به عنوان فشار خون پورتال شناخته می شود
- نارسایی کلیه
- انسفالوپاتی کبدی که می تواند شامل خستگی، از دست دادن حافظه و کاهش توانایی های ذهنی باشد
- کارسینوم هپاتوسلولار که نوعی سرطان کبد است
- مرگ
افراد مبتلا به هپاتیت مزمن b و c باید از مصرف الکل اجتناب کنند زیرا می توانند بیماری نارسایی کبد را تسریع کند. برخی مکمل ها و داروها نیز می توانند بر عملکرد کبد تاثیر بگذارند. اگر هپاتیت b و c مزمن دارید، قبل از مصرف هرگونه داروی جدید با پزشک خود مشورت کنید.
با تشکر از اینکه ما را تا پایان این مقاله همراهی کردید، اگر تجربه ای از انواع هپاتیت و درمان هپاتیت داشته اید، خوشحال می شویم که دیدگاه های خود را در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید.