آتل و گچ فایبرگلاس | برانکارد
گچ ارتوپدی برای محافظت و نگه داشتن مفاصل و استخوان‌های شکسته و آسیب دیده انجام می‌شود. عضو شکسته و آسیب دیده با گچ ارتوپدی ثابت و بی‌حرکت نگه داشته می‌شود تا استخوان در جای مناسب جوش بخورد و کاملاً التیام یابد. برای گچ‌گیری از گچ معمولی یا گچ فایبرگلاس استفاده می‌شود. گچ استخوان شکسته را ثابت نگه میدارد تا به درستی جوش بخورد. همچنین گچ‌گیری از انقباض‌های عضلانی جلوگیری میکند یا این عارضه را کاهش میدهد و راه‌حلی موثر برای تثبیت و بی‌حرکت نگه داشتن، به ویژه پس از جراحی است.
امروزه به دلیل توسعه و کاربرد بسیار، اکثر پزشکان و مصدومین استفاده از گچ فایبر گلاس را به گچ های قدیمی ترجیح می‌دهند. زیرا گچ فایبر گلاس وزن کمتری داشته، راحت‌تر و سریع‌تر استفاده می‌شود و هم چنین به دلیل نفوذ هوا در بین لایه‌های آن از ایجاد خارش و حساسیت بر روی پوست بیمار جلوگیری میکند. تمامی این موارد کلینیک‌ها و مراکز درمانی بیشتری را به استفاده بیشتر از گچ فایبر گلاس سوق میدهد.
انواع گچ ارتوپدی
برای گچ گیری عمدتاً از فایبرگلاس یا گچ معمولی استفاده می‌شود. گچ لایه سختی را ایجاد میکند که از عضو آسیب دیده محافظت میکند و آن را بی‌حرکت نگه میدارد.
گچ معمولی
حلقه‌ها یا نوارهای گچ معمولی از گاز پانسمان پوششی تشکیل می‌شود. متخصص باند گچ را مرطوب میکند و آن را دور بازوی بیمار می‌پیچد، البته معمولاً زیر آن مقداری پوشش نوار پنبه‌ای بسته می‌شود که از گچ کلسینه و پودری ریز است. پس از آن که آب به این پودر اضافه شد، گچ‌گیری انجام و خشک شد، سولفات کلسیم ایجاد می‌شود که ماده‌ای سخت وسفید است. خشک شدن گچ معمولاً 10 ـ 5 دقیقه طول می‌کشد و فرایند خشک شدن یک فرایند گرمازا است. اکثر کودکان از گرم بودن شدید گچ شکایت دارند، اما اگر پوشش پنبه‌ای کافی زیر آن وجود داشته باشد، حرارت شدیدی حس نخواهد شد.
فایبرگلاس
فایبرگلاس نوعی پلاستیک است که به راحتی می‌توان آن را شکل داد. اکثر نوارهای فایبرگلاس به شکل حلقوی تهیه می‌شود که به صورت نرم بسته‌بندی می‌شود و اشباع شده با رزین پلی اورتان است.
این رزین با آب فعال می‌شود و گچ ظرف 4 ـ 3 دقیقه خشک و سخت می‌شود. روند گچ‌گیری با فایبرگلاس نیز مشابه گچ معمولی است. نوار دور پوشش پنبه‌ای روی بازو بسته می‌شود. فرایند خشک شدن گرمازا است.
تفاوت‌های گچ و آتل فایبرگلاس
آتل فایبرگلاس چیست ؟
آتل یا اسپلینت یک وسیله ارتوپدی است، اما فقط تا حدی عضو را احاطه میکند و آن را محکم نگه میدارد. آتل در ارتوپدی برای نگه داشتن یک دست به طور کامل ، در حالی که یک استخوان شکسته یا عضو آسیب دیده در حال درمان است، استفاده می‌شود. از مزایای مهم آتل فایبر این است که در صورتی که عضو شروع به ورم کند، می‌توان آن را به راحتی تنظیم کرد.
در برخی موارد , آتل فایبرگلاس میتواند کمی حرکت را مجاز کند. در این زمینه , یک متخصص پزشکی اورژانس ( EMT ) اغلب یک آتل موقتی را بر روی یک عضو آسیب دیده قرار میدهد تا فرد مورد ارزیابی قرار گیرد و توسط یک پزشک ارتوپدی درمان شود. با این روش عضو می‌توان بی‌حرکت نگه داشت در حالی که برای درمان بیشتر به بیمارستان برده می‌شوید.
آتل فایبرگلاس را می توان به عنوان یک گچ ناکامل دانست، زیرا به طور کامل عضو را پوشش نمی‌دهد. همچنین می‌توان آن به آسانی برداشت چون معمولا ً با تسمه‌های ولکرو به عضو متصل می‌شود. این به این معنی است که آتل فایبرگلاس را می‌توان به راحتی تنظیم کرد تا یک عضو را که در آن تورم کاهش یافته نگه داری کند.
این مزیتی بزرگ بر استفاده از گچ است. با این حال، ممکن است زمان‌هایی وجود داشته باشد که لازم باشد شما باید بجای آتل از گچ استفاده کنید. البته متخصص ارتوپدی در این زمینه تشخیص میدهد.
آتل فایبرگلاس مثل گچ، نیاز به ساپورت توسط پد پنبه ای روی پوست دارد تا آسیبی به پوست نرساند. آتل را می‌توان با تسمه و یا تسمه‌های Velcro به عضو متصل کرد.
ممکن است پزشک شما ابتدا یک عضو آسیب دیده را تا زمانی که ورم از بین برود، در آتل قرار دهد و بعد از گچ بگیرد. البته این کار به موقعیت ویژه شما و ماهیت آسیب بستگی خواهد داشت.
آتل فایبرگلاس میتواند برای هر عضو خاص مناسب نباشد؛ گاهی برای شکستگی از گچ های آماده استفاده می‌شوند. تنها پزشک ارتوپدی قادر خواهد بود به شما بگوید که کدامیک برای شما مناسب تر است.
ویژگی گچ فایبرگلاس
- وزن کم و مقاومت بالا
- گچ گیری سریع و آماده سازی سریع تر آن نسبت به حالت معمولی
- گچ فایبر گلاس می تواند وزن بسیار زیادی را بروی خود تحمل کرده و از استحکام به مراتب بالاتری برخوردار است.
- برخلاف دیگر محصولات معمولی استفاده از این نوع گچ به هیچ وجه بروی پوست بدن ایجاد آلرژی نمی کند.
- به راحتی از خود اشعه ایکس را عبور می دهد.
نحوه‌ی آتل بندی
اندازه مناسب آتل فایبرگلاس را انتخاب کرده و آن را باز کنید. در بسته های رول شده ، برای جلوگیری از نفوذ هوا و رطوبت به کیسه بعد از بریدن اندازه‌ی مورد نظر، باید آن را کاملاً بست.
- آب با دمای عادی (۲۰ تا ۲۵ درجه) را داخل کیسه بریزید.
- کیسه را به خوبی تکان دهید تا بطور یکنواخت توسط رطوبت موجود در کیسه توزیع شود (طی ۱۰ تا ۲۰ ثانیه به خوبی تکان دهید)
- آتل فایبرگلاس را جمع کنید و فشار دهید سپس رطوبت باقیمانده را بعد از واکنش از بین ببرید.
- لایه و پد را نگه دارید و سپس تنها کیسه را جدا کنید.
- آن را بر روی ناحیه‌ی مورد نظر قرار داده و داخل یک باند الاستیک بپیچید و سپس محکم کنید.
- آتل فایبرگلاس را فشار داده و به شکل مناسب در آورید و سپس قالب باید ظرف ۳ دقیقه بعد از غوطه‌ور شدن در آب به اتمام برسد.
- طی۲۰ دقیقه باید از حرکت اضافه جلوگیری کرد تا بهترین میزان سختی بعد از اینکه بطور کامل سخت شد حاصل شود.
آموزش نحوه گچ گرفتن
- ابتدا دستکش محافظ بپوشید.
- ناحیه آسیب دیده را با نوار پانسمان نخی و استاکینت بپوشانید، پوشش پنبه‌ای زیر گچ باعث راحتی بیشتر بیمار می‌شود.
- گچ با اندازه مناسب را انتخاب کنید و آن را باز کنید.
- گچ را 10 ـ 5 ثانیه در آب خیس کنید و چند بار آن را فشار دهید.
- دور عضو را با اعمال کششی ملایم گچ بگیرید.
- دست‌تان را به مدت 5 ـ 3 دقیقه روی گچ بکشید و به آن شکل بدهید.
مقایسه گچ فایبرگلاس و معمولی
- گچ فایبرگلاس نسبت به معمولی از مزایای متعددی برخوردار است. نخستین مزیتی که بیماران متوجه آن می‌شوند، این است که فایبرگلاس سبک‌تر و راحت‌تر است. گچ فایبرگلاس از رزین پلی اورتان فعال شده با آب تشکیل می‌شود که با مواد پانسمان ترکیب شده است. بنابراین فایبرگلاس استحکام بیشتری دارد و سریع‌تر شکل می‌گیرد. با این توصیف گچ‌گیری با فایبرگلاس به نگهداری کمتری نیاز دارد و غالباً پس از شروع شدن فرایند التیام و جوش خوردن استخوان انجام می‌شود.
- سطح خارجی باند فایبرگلاس ضدآب است، اما معمولاً بخش اعظم مواد داخل گچ ضدآب نیست. مواد ضدآب به منظور جایگزینی این پوشش داخلی ابداع شده است تا بیمار بتواند با وجود در گچ بودن بدن استحمام کند، دست‌هایش را بشوید، کارهای خانه را انجام دهد و حتی شنا کند. به علاوه چون ماده ضدآب رطوبت پوست زیر گچ را جذب میکند، بیمار از خارش و بوی بد رنج نمی‌برد.
- البته گچ فایبرگلاس نیز مانند هر گچ ارتوپدی دیگری معایبی دارد. فایبرگلاس سریع خشک می‌شود، بنابراین اگر متخصص تجربه کافی نداشته باشد، زمان کمتری برای گچ‌گیری خواهد داشت. بسیاری از مخالفان استفاده از فایبرگلاس این نظر را دارند که مواد سنتزی فضای کمتری را برای ورم باقی می‌گذارد و برای شکستگی‌های پیچیده‌تری که استخوان کاملاً از جای خود خارج شده است، مناسب نیست. اما گچ معمولی شکل‌پذیرتر از نوار رزینی و فایبرگلاس است، و متخصص بهتر میتواند آن را دور عضو آسیب دیده بپیچد. به علاوه گچ معمولی صاف‌تر است و کمتر به لباس گیر میکند یا باعث تحریک پوست می‌شود.
- پزشکان به بیمارانی که گچ فایبرگلاس گرفته‌اند، توصیه می‌کنند که هر گونه خراشیدگی یا ناحیه زبری را که به لباس گیر میکند، به سرعت به پزشک معالج خود اطلاع دهند تا گچ اصلاح شود. ترک خوردگی نیز باید ترمیم شود، هرچند این مشکل به ندرت رخ میدهد. همچنین متخصصین از بیماران می‌خواهند که هر گونه آسیب دیدگی یا بوی بد لایه پوشش دهنده را با پزشک در میان بگذارند.
مراقبت
پس از گچ‌گیری باید تا چند روز به دقت از آن مراقبت کنید تا دوران بهبود را بدون هیچ مشکلی پشت سر بگذارید.
- گچ را خشک نگه دارید: رطوبت گچ را ضعیف و پوشش پنبه‌ای را خیس میکند که در نهایت باعث تحریک شدن پوست می‌شود. گچ را هنگام استحمام با دو لایه پلاستیک یا محافظ ضدآب بپوشانید تا خیس نشود. حتی پس از پوشاندن نیز نباید آن را زیر آب روان ببرید، چون اگر سوراخ کوچکی روی روکش وجود داشته باشد، زخم خیس خواهد شد.
- گچ پا : تا زمانی که گچ پا کاملاً خشک و سفت نشده است، روی آن راه نروید. خشک شدن گچ فایبرگلاس و معمولی به ترتیب یک ساعت و دو تا سه روز طول می‌کشد؛ پس از این مدت می‌توانید روی آن راه بروید.
- از گرد و غبار دوری کنید: اجازه ندهید گرد و غبار، شن و ماسه و هرگونه پودر وارد گچ شود.
- پوشش پنبه‌ای زیر گچ: پوشش پنبه‌ای را از زیر گچ نکشید.
- خارش: اشیائی مانند چوب لباسی را برای خاراندن پوست زیر گچ فرو نبرید. از پودر یا دئودورانت برای کاهش خارش پوست استفاده نکنید. اگر خارش قطع نشد، با پزشک تماس بگیرید.
- دستکاری گچ: لبه‌های سخت گچ را نشکنید و آن را بدون اجازه پزشک دستکاری نکنید.
- پوست: پوست اطراف گچ را مرتب بررسی کنید. اگر پوست اطراف آن قرمز یا ملتهب شده بود، حتماً با پزشک تماس بگیرید.
- وضعیت گچ را مرتب بررسی کنید: اگر گچ ترک برداشت یا نقطه‌های نرمی روی آن ایجاد شد، به پزشک اطلاع دهید.
باز کردن گچ
متخصص ارتوپدی با اره مخصوص گچ را باز میکند. اره ارتعاش دارد، اما حرکت چرخشی ندارد. اگر تیغه اره پوشش داخلی پوسته سخت گچ را لمس کند، این پوشش نرم همراه با تیغه اره می‌لرزد و از پوست محافظت می‌شود. اره مخصوص گچ پرسرو صدا است و سایش آن تولید گرما میکند، اما کوچکترین خطری برای بیمار ندارد.
قیمت انواع آتل فایبرگلاس و گچ ارتوپدی
قیمت انواع گچ و آتل فایبر گلاس بسته به کیفیت و نوع برند آن متفاوت می‌باشد. باند گچ فایبرگلاس معمولاً گران‌تر از گچ معمولی است، البته برای یک گچ‌گیری مشخص به تعداد کمتری از باند فایبرگلاس نیاز است