زردی نوزاد چیست و چطور بوجود می آید؟
زردی نوزاد یکی از شایع ترین اتفاقاتی است که در نوازدان بوجود می آید. در دوران زردی نوزاد، رنگ پوست و رنگ چشمان نوزاد زرد می‌شود. این اتفاق در اثر افزایش بیلی‌روبین رخ می‌دهد. در افراد بالغ و کودکان، این ماده معمولا از طریق کبد دفع می‌شود اما ازآنجایی‌که کبد کودکان هنوز آن‌قدر توان ندارد که بیلی‌روبین را دفع کند، این ماده باعث بروز زردی در نوزاد می‌شود. از آنجایی که این مورد در نوزادان بسیار اتفاق می افتد، برانکارد در این مقاله به بررسی این بیماری پرداخته است.
می توان گفت که اگر نوزاد شما دچار زردی باشد، خبر خوب این است که در اغلب موارد، پس از آنکه نوزاد شروع به غذا خوردن کرد در پی رشد کبد، بیلی روبین خود به خود دفع شده و نهایتا تا دو الی سه هفته از بین می رود. با این وجود اگر بیش از سه هفته زمان ببرد، می تواند زمینه ی مشکلات دیگری شود. آکادمی پزشکی کودکان آمریکا تأکید دارد که میزان زردی نوزاد زمانی که هنوز در بیمارستان است، حداقل در هر ۸ یا ۱۲ ساعت بررسی شود و پس از انتقال وی به خانه هم هر چند روز یک بار همچنان این مسئله بررسی شود.
چه نوزادانی بیشتر در معرض ابتلا به خطر زردی هستند؟
- نوزادان نابالغ: نوزادانی که پیش از رسیدن به ۳۷ هفته به‌دنیا آمده باشند (به وضع حمل قبل از هفته‌ی ۳۷ بارداری، زایمان زودرس گفته می‌شود که علاوه بر زردی، ممکن است مشکلات دیگری را نیز برای نوزاد به‌همراه داشته باشد)؛
- کودکانی که امکان استفاده از شیر مادر را ندارند. که این مسئله ممکن است به‌دلیل آماده‌نبودن شیر مادر یا ناتوانی نوزاد در خوردن آن باشد؛
- کودکانی که گروه خونی آن ها با مادرشان متفاوت است. معمولا در بدن کودکانی که گروه خونی متفاوتی درمقایسه با مادرشان دارند، مقداری پادتن ترشح می‌شود که می‌توانند به گلبول‌های قرمز خون آن ها آسیب برساند و باعث افزایش شدید بیلی‌روبین شوند؛
- کبودی یا دیگر خون‌ریزی‌های داخلی هنگام تولد؛
- مشکلات کبدی؛
- عفونت؛
- کمبود آنزیم‌ها؛
- ناهنجاری در گلبول‌های قرمز خون.
نشانه های زردی نوزاد چیست؟
اولین و واضح ترین نشانه ی زردی نوزاد، زرد شدن سفیدی چشمان نوزاد و پوست او است. این زردشدن ممکن است بین دو تا چهار روز پس از تولد نوزاد خودش را نشان دهد و معمولا هم ابتدا در صورت دیده می‌شود و پس از آن، به دیگر نقاط بدن نیز می‌رسد. میزان بیلی‌روبین معمولا سه تا هفت روز بعد از تولد به بیشترین حد خود می‌رسد. همچنین اگر انگشت خودتان را روی قسمتی از بدن نوزاد فشار دهید و آن قسمت زرد شود، به‌احتمال زیاد کودک زردی دارد.
زردی معمولا مشکلی شایع و البته نه‌چندان جدی است، اما گاهی هم می‌تواند باعث بروز بیماری‌ها و مشکلات شدیدی شود. زردی شدید می‌تواند باعث افزایش احتمال خطرِ رسیدن بیلی‌روبین به مغز شود که می‌تواند مشکلات مغزی دائمی را به‌همراه داشته باشد. برانکارد توصیه می کند در صورتی‌که عوامل زیر را مشاهده کردید، حتما با پزشک تماس بگیرید:
- درصورتی‌که زردی مدام گسترده‌تر و شدید‌تر می‌شود.
- درصورتی‌که تب نوزاد بیش از ۳۸ درجه شود.
- درصورتی‌که رنگ زرد فرزند شما شدید‌تر شود.
- درصورتی‌که نوزاد‌تان به‌درستی غذا نخورد، بی‌حال بوده و گریه‌های شدیدی هم داشته باشد.
زردی نوزاد چگونه تشخیص داده می شود؟
معمولا نوزادان و مادران پس از ۷۲ ساعت از زایمان، از بیمارستان مرخص می شوند. والدین این نکته را درنظر داشته باشند که از آنجایی که میزان بیلی روبین معمولا بین ۳ الی ۷ روز پس از تولد نوزاد اتفاق می افتد، باید نوزاد را تحت مراقبت و آزمایش های پزشک مورد بررسی قرار دهند. معمولا زرد شدن رنگ نوزاد برای تشخیص ابتلای او به زردی بهتر است و لی معاینه های بیشتر شدت این ابتلا را تعیین می کنند. اگر در همان ۲۴ ساعت اول تولد نشانه‌های زردی در نوزادی دیده شود، میزان بیلی‌روبین وی باید فورا از طریق آزمایش پوستی یا خونی اندازه‌گیری شود و همچنین آزمایش‌هایی هم می‌توانند برای سنجش دلیل زردی کودک صورت بگیرند تا مشخص شود که آیا این مسئله می‌تواند به مشکلات جسمی دیگری هم مربوط باشد یا خیر.
چگونه زردی نوزادمان را درمان کنیم؟
زردی خفیف معمولا با رشد و تکامل کبد نوزاد، خود‌به‌خود ازبین می‌رود. شیر خوردن مرتب (بین ۸ تا ۱۲ وعده در روز)، می‌تواند سرعت این تکامل را بیشتر کند. اما در موارد شدید‌تر، به اقدامات دیگر هم نیاز است. یکی از روش‌های درمانی، فوتوتراپی است که در آن تلاش می‌شود تا با استفاده از نور بیلی‌روبین‌ها در بدن ازبین بروند. در این روش، کودک درون دستگاه مخصوص فوتوتراپی قرار می‌گیرد و فقط پوشک می‌پوشد و چشم‌بند محافظ مخصوصی هم به چشمانش زده می‌شود. به‌علاوه ممکن است پتوی خاصی هم زیر کودک قرار بگیرد. در مورد‌های بسیار شدید و خطرناک هم پزشک از روش زدن خون به نوزاد استفاده می‌کند؛ به‌این‌صورت که مقدار کمی خون از بانک خون یا یک فرد اهدا‌کننده به بدن کودک وارد می‌شود تا تعداد گلبول‌های قرمز خون وی افزایش پیدا کند و میزان بیلی‌روبین وی را کاهش دهد.
آیا روشی برای پیشگیری از زردی وجود دارد؟
روش خاصی برای پیشگیری از بروز زردی نوزادان وجود ندارد. تنها کاری که در این زمینه می‌توان انجام داد، تشخیص گروه خونی مادر است تا پس از تولد نوزاد، گروه خونی وی هم مشخص گردد و احتمال بروز زردی درصورت نامطابقت گروه‌خونی‌ها درنظر گرفته شود. اما اگر نوزاد شما مبتلا به زردی است، می‌توانید با انجام کار‌هایی از شدید‌تر شدن آن جلوگیری کنید:
- مطمئن شوید که مواد غذایی مختلف به‌حد کافی ازطریق شیر مادر به نوزاد می‌رسند. پیشنهاد می‌شود که حداقل در روز‌های اول، بین ۸ تا ۱۲ وعده در روز به او شیر داده شود تا بیلی‌روبین بتواند راحت‌تر از بدن نوزاد خارج شود.
- درصورتی‌که امکان دادن شیر طبیعی نیست، هر دو یا سه ساعت به‌میزان کافی شیر خشک به نوزاد بدهید. البته کودکانی که جثه‌ی کوچک‌تری دارند، شاید به شیر کمتری نیاز داشته باشند. مشورت با پزشک برای تعیین میزان شیری که باید به نوزاد داده شود می‌تواند مفید باشد. همچنین اگر نوزاد‌تان در طی ۲۴ ساعت حداقل ۸ بار برای خوردن شیر بیدار نمی‌شود، این مسئله را هم با پزشک درمیان بگذارید.
منبع:گروه تحقیق و توسعه برانکارد
https://www.healthline.com/health/newborn-jaundice