.
یبوست در نوزادان
اگر پدر یا مادر هستید احتمالا تا حدودی با علت خنده، گریه، سکسکه و … نوزادتان آشنایید. با این وجود برخی علائم وجود دارد که شناسایی علت آن، چندان راحت نیست. به خصوص اگر مربوط به تغذیه‌ی نوزاد باشد. یکی از این علائم، تحرکات روده نوزاد است که ممکن است علامت یبوست نوزاد شما باشد.
علائم یبوست در نوزادان
معمولا در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، به علت طبیعی بودن مواد مغذی شیر، دچار یبوست نمی‌شوند. از طرفی نوزادانی که از شیر خشک تغذیه می‌کنند ممکن است هر سه چهار روز یکبار دچار یبوست شوند. یبوست نوزاد ارتباط مستقیمی دارد با شیری که می‌خورد. استفاده از برخی مواد جامد و مولتی ویتامین‌هایی که به نوزاد می‌دهید، از عوامل ابتلا نوزاد به یبوست محسوب می‌شود.
اگر با نشانه‌های یبوست آشنا باشید، راحت‌تر میتوانید مسائلی را که ممکن است به کودک آسیب برساند، شناسایی و از بروز آن‌ها جلوگیری کنید. درادامه نشانه‌های یبوست را بیشتر توضیح می‌دهیم:
1-تعداد دفع کم
تعداد دفعات نوزاد هر روز با توجه به غذایی که می‌خورد، تغییر می‌کند. اگر نوزاد شما چند روز دفع نداشته و پس از چند روز مدفوع سفت داشته، احتمال ابتلا به یبوست در او وجود دارد. از طرفی تنها تعداد دفع، کافی نیست. بلکه بافت مدفوع هم تعیین کننده است( مثلا اینکه آیا مدفوع سفت است یا نه؟)
2- سخت مدفوع کردن
اگر نوزادتان به سختی مدفوع می‌کند و در هنگام دفع، بیش از حد به خود فشار می‌آورد، احتمالا به یبوست دچار شده است. در این زمان، نوزاد مدفوعی سخت به رنگ خاک رس دارد. درنتیجه هنگام دفع به خود فشار می‌آورند و گاهی این عمل با درد و گریه‌ی نوزادتان همراه است.
3- وجود خون در مرفوع
زمانی که در مدفوع نوزاد، رگه‌های خونی می‌بینید، احتمالا نشانه این است که در هنگام دفع فشار زیادی را متحمل شده است. فشار و زوری که نوزاد برای دفع انجام می‌دهد و یا مدفوع سفت، باعث پارگی سطحی دیواره مقعد شده که درنتیجه مقداری خون در مدفوع می‌بینید.
4-سفتی شکم نوزاد
گاهی سفت شدن و باد کردن شکم نوزاد، نشان از یبوست او دارد. فشار ناشی از یبوست باعث می‌شود شکم نوزاد سفت شود.
5- کم‌خوری و نخوردن غذا
نوزادی که به یبوست دچار شده است به علت فشار و ناراحتی که از این بابت به او می‌آید، ممکن است میل به خوردن نداشته باشد. درنتیجه اشتهایش کم می‌شود.
اگر علائم یبوست را در نوزادتان مشاهده کردید، میتوانید از طریق راه‌های زیر برای درمان او اقدام کنید:
1- تغییر شیر نوزاد
اگر نوزاد شما از شیر مادر تغذیه می‌کند، و با این حال دچار یبوست شده است، ممکن است نوزاد به غذایی که شما می‌خورید حساس باشد. درنتیجه با تغییر نوع غذایتان میتوانید از یبوست نوزادتان جلوگیری کنید. اگر نوزاد از شیرخشک تغذیه می‌کند، در نوع شیر خشکی که مصرف می‌کند، تجدید نظر کنید. این تغییر حداقل تا زمانی که یبوست نوزاد از بین برود، ضروری است.
2- از غذاهای جامد استفاده کنید
برخی غذاهای جامد ممکن است باعث یبوست در نوزاد شود، اما غذاهای فیبردار به درمان یبوست کمک می‌کند، بهتر است مواد غذایی فیبردار مانند کلم بروکلی، گلابی، آلوبخارا، سیب بدون پوست، به رژیم غذایی نوزاد یا خودتان اضافه کنید.
به جای غلات غنی شده یا برنجک، غلاتِ پخته‌شده مانند جو یا جو دوسر بدهید. نان با آرد غلات کامل، بیسکویت‌های تُرد و غلات سبوس‌دار می‌توانند یبوست را از بین ببرند.
3- از غذاهای پوره شده استفاده کنید
اگر کودک شما بالای 6 ماه است و تا به حال از غذاهای جامد نخورده است میتوانید از ترکیباتی که در بالا گفتیم، برای تغذیه به او شروع کنید. به یاد داشته باشید که میوه و سبزیجات غذاهای فیبرداری هستند که به جلوگیری از یبوست و به دفع راحت‌تر نوزاد کمک می‌کند.
4- مایعات کافی مصرف کنید
برای تحرک روده و کارکردن شکم، آب رسانی و هیدراته بودن بدن، امر ضروری است. شیر و آب برای جلوگیری از یبوست به نوزاد شما کمک می‌کند. برای نوزادان بالای 6 ماه، مصرف آلوبخارا و آب گلابی کمک می‌کند تا انقباضات روده بیشتر شود. اگر طعم آبمیوه برای نوزاد، خیلی شیرین یا غلیظ است بهتر است آن را با آب ترکیب کنید. اگر نوزادتان از 6 ماه کمتر است، قبل از دادن هر ماده غذایی به جز شیر، حتما با پزشک او مشورت کنید.
5- او را برای انجام حرکت تشویق کنید
حرکات بدنی باعث افزایش تحرک روده و بهبود عملکرد دستگاه گوارش می‌شود. حرکات نوزاد شما می‌تواند حرکاتی مانند دوچرخه باشد که به کمک شما انجام می‌شود، درنتیجه یبوست او را بهبود می‌بخشد.
6- نوزادتان را ماساژ دهید
حرکات ماساژ که آرام روی معده و شکم نوزاد انجام می‌دهید می‌تواند باعث بهبود تحرک روده‌ی نوزاد شود. این کار را درطول روز چندین نوزادبار تکرار کنید تا سرانجام به دفع بینجامد.
دیگر راه‌های درمان یبوست نوزاد
تغییر در رژیم غذایی نوزادتان (یا خودتان) می‌تواند مانع از یبوست جلوگیری کند اما اگر تکنیک‌های بالا تمربخش نبود با دکتر مشورت کنید. از جمله این ترفندها به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
شیاف گلیسیرین
اگر نوزاد شما دارای علائمی مانند خون در مدفوع باشد، احتمالا دچار پارگی اندک شده باشد. در این حالت استفاده از شیاف می‌تواند یبوست را درمان کند. برای کودکان بالای 2 سال میتوانید شیاف استفاده کنید اما برای مصرف آن برای نوزادان کمتر از 2 سال حتما با پزشک مربوط مشورت کنید.
استفاده از آرامبخش‌های ملین
وقتی سایر روش‌ها برای جلوگیری از مدفوع نتیجه نمی‌دهد برای کودکان بالای 6 ماه میتوانید از ملین استفاه کنید. داروهای ملین از عصاره مالت یا پودر بارهنگ کتانی (مِتاموسیل) درست می‌شوند. این مواد به نرم‌شدن شکم و مدفوع کودکان کمک می‌کنند؛ اما برای مصرف نوزادان توصیه نمی‌شوند. پیش از مصرف ملین برای کودکان زیر ۱ سال باید حتما با پزشک صحبت کنید.
با پزشک کودک مشورت کنید
اگر درباره‌ی یبوست نوزاد دچار آشفتگی و نگرانی شده‌اید، به خودتان تردید راه ندهید و به‌سرعت نزد متخصص کودک بروید. در بیشتر موارد، یبوست به‌خودی‌خود حل می‌شود یا بهره‌گیری از درمان‌های خانگی، آن را از بین می‌برد. شاید هم ترکیبی از روش‌ها موردنیاز باشد. چنانچه روش‌های خانگی اثربخش نبود، با پزشک مشورت کنید و از او کمک بگیرید. پزشک می‌تواند براساس نشانه‌ها و علائم تشخیص دهد که آیا مشکلی جدی در میان است یا خیر؛ پس نگران نباشید.
منبع: گروه تحقیق و توسعه برانکارد
