وقتی دل به دریا زدید و ورزش را یکی از بخش‌های لایف استایل زندگی خود قرار دهید، نیاز استفاده به مکمل‌های ورزشی نیز کنار ورزش‌تان به میان می‌آید. قاعدتا هیچ ورزشکاری با نان و پنیر و گردو، یا نیمرو، ورزشکار حرفه‌ای نمی‌شود. به خصوص ورزش سنگین بدنسازی که همزمان علاوه بر خوراک روحی و ذهنی که باید مراقبت کنید، ذره ذره موادی که در هر ساعت و بعد یا قبل از هرتمرین به آن می‌دهید، اهمیت ویژه‌ای دارد. این را در نظر داشته باشید که مکمل‌ها تکمیل کننده مواد غذایی هستند، و نباید به وعده اصلی از آنها استفاده شود. روی صحبت ما با مکمل‌های اصل است. وگرنه که مکلم‌های تقلبی سرتاسر ضرر و آسیب به بدن‌تان است.
آیا استفاده از همین مکمل‌های بدنسازی، ضرر دارد؟ این سوالی است که در ادامه، تیم ورزشی برانکارد، به آن جواب داده است. همراه ما باشید.
عوارض بد مکمل‌های بدنسازی هورمونی
تستوسترون مهم‌ترین هورمون برای عضله سازی است حتی افزایش جزئی سطح این هورمون نیز منتهی به افزایش قابل‌ملاحظه‌ای توده عضلات و کاهش چربی‌های موجود در بدن خواهد شد.
مکمل‌های آنابولیک و پرو هورمونها مؤثرترین راه برای افزایش سطح تستوسترون هستند که عوارض بسیار بدی برای بدن خواهد داشت.
از عوارض این نوع مکمل‌های بدنسازی می‌توان به ریزش موها، بزرگ شدن پروستات، بزرگ شدن سینه‌ها، آکنه، آتروفی بیضه‌ها و افزایش سطح استروژن در بدن اشاره کرد.
برای افزایش سطح تستوسترون بدن راه ایمن‌تری وجود دارد که عوارض آن بسیار کمتر از مکمل‌های بدنسازی است و آن‌هم استفاده از داروهای گیاهی مانند تریبلوس، عصاره شنبلیله و بسیاری از موارد دیگر است.
عوارض بد مکمل‌های بدنسازی پیش از تمرین و چربی سوزها
آکنه
مکمل‌های بدنسازی پیش از تمرین و چربی سوزها معمولاً برای ساخت عضله مورداستفاده قرار می‌گیرند. این مکمل‌ها معمولاً حاوی دوزهای بالایی از کافئین و دیگر محرک‌ها هستند.
محرک‌های به‌کاررفته در این مکمل‌ها می‌تواند باعث عوارضی همچون تحریک‌پذیری، بی‌خوابی، اعتیاد و وابستگی، ضربان قلب نامنظم، از دست رفتن وزن، لرزش بدن و افزایش فشارخون شوند. مصرف محرک‌هایی مانند کافئین باعث می‌شود که مقدار زیادی هورمون آدرنالین در بدن ترشح است که باعث تولید انرژی بیشتر در بدن می‌شود. مصرف طولانی‌مدت این محرک با تنظیم کاهشی هورمون‌های غدد فوق کلیه باعث وابستگی خواهند شد. مصرف محرک‌ها در مقادیر مناسب برای اکثر افراد ایمن است و عارضه‌ای به دنبال نخواهد داشت. فقط به یاد داشته باشید که محرک‌های کافئین دار را به‌صورت دوره‌ای مصرف کنید تا بر روی عملکرد غده فوق کلیه تأثیر منفی نگذارند.
عوارض بد مکمل‌های بدنسازی حاوی پروتئین
مشکل حاد کلیه و کبد
مکمل‌های حاوی پروتئین رایج‌ترین مکمل‌های ورزشی مورداستفاده افراد برای عضله سازی و افزایش توان بدنی هستند. از بین مکمل‌های حاوی پروتئین می‌توان به پروتئین وی، کازئین، تخم‌مرغ و بسیاری از موارد دیگر اشاره کرد.
مصرف مقدار متعادل این مکمل‌ها برای افراد مفید است و عارضه‌ای به دنبال نخواهد داشت. ولی اگر مقادیر بالایی از این مکمل‌های پروتئین دار مورداستفاده قرار بگیرد علاوه بر تحت تأثیر قرار دادن گوارش باعث آسیب کلیه و کبد خواهد شد.
یکی از شایع‌ترین عوارض این مکمل‌های بدنسازی تأثیر آنها بر سلامت کلیه‌هاست. این مکمل‌ها حاوی مقادیر زیادی پروتئین هستند که پس از متابولیسم به آمونیاک و اوره تبدیل می‌شوند. در حالت عادی کلیه‌ها این مواد را با آب رقیق کرده و از طریق ادرار دفع می‌کنند؛ اما درصورتی‌که مقدار زیادی پروتئین مصرف شود کلیه نمی‌تواند آمونیاک و اوره حاصل از آن را دفع کند؛ بنابراین این مواد در کلیه رسوب‌کرده و باعث تشکیل سنگ کلیه می‌شوند.
از طرف دیگر دفع مواد زائد حاصل از متابولیسم پروتئین‌ها به آب زیادی نیاز دارد که در صورت تأمین نکردن آن بدن شما دچار کم‌آبی و عوارض حاصل از آن خواهد شد.
یکی دیگر از عوارض بد مکمل‌های بدنسازی حاوی پروتئین است که در نبود کربوهیدرات‌ها در بدن وضعیت کتوز ایجاد می‌شود. این مسئله باعث اسیدی شدن بیش‌ازحد PH بدن شده و بر عملکرد کبد تأثیر منفی می‌گذارد.
عوارض مکمل‌های بدنسازی مولتی‌ویتامین
مسمومیت
بسیاری از افراد ورزشکار برای افزایش انرژی و سرحال بودن در طول تمرینات بدون مشورت با مربی یا پزشک اقدام به مصرف مکمل‌های حاوی ویتامین و مینرال می‌کنند. اگرچه در شرایط خاص این مکمل‌ها برای بدن بسیار مفید هستند اما ممکن است در کنار مصرف سایر مکمل‌های ورزش که بعضاً حاوی میترال‌ها و ویتامین‌های مختلف هستند شمارا دچار عوارض کنند.
به‌عنوان‌مثال مصرف مقدار زیاد آهن موجود در این مکمل‌ها می‌تواند باعث مسمومیت با فلز شود. یا اینکه مصرف بیش‌ازحد ویتامین‌های محلول در چربی می‌تواند برای شما عوارض متعددی به دنبال داشته باشد.
سایر عوارض مکمل‌های بدنسازی
علاوه بر موارد فوق تحقیقات مختلف نشان داده است که مصرف مکمل‌های ورزشی ممکن است شمارا دچار مسمومیت با فلزهای سنگین کند. در ترکیب مکمل‌های بدنسازی فلزات سنگینی مانند آرسنیک، جیوه و کادمیوم وجود دارد که با افزایش مصرف آنها می‌تواند باعث مشکلات کبدی و گوارشی، دردهای مفصلی و … شود.
پرسش و پاسخی بر مکمل‌های ورزشی:
مكمل های غذايي به چه مکمل هايي گفته مي‌شود؟
مكمل های غذايي به كلیه مواد مغذی شامل ویتامین ها، مواد معدنی، اسیدهای آمینه، یا گیاهی و همچنین مواد دیگر، غذایی و گیاهی گفته می شود كه علاوه بر رژیم غذایی متعادل با هدف افزایش عملكرد بدنی مصرف می شوند. مکمل های غذایی در اشکال مختلف، از جمله قرص، کپسول، پودرآمپول، نوشيدنی‌ها، بارهای انرژی و مایعات در فروشگاه‌ها همچنین در اینترنت در دسترس هستند.
آيا همه مکمل‌ها مفيدند؟
فایده مکمل‌ها زمانی اتفاق می‌افتد که در زمان مناسب و به اندازه مصرف شود. با این حال همه مکمل‌ها جزو مکمل‌های مفید محسوب نمی‌شود.
آيا مصرف مكمل‌های غذایی در ورزش گسترده است؟
بله مصرف مكمل‌های غذایی در ورزش گسترده بوده و كمتر ورزشكاری را می‌توان دید كه حداقل در برخی از مراحل دوره فعالیت ورزشی خود یك یا چند مكمل را آزمایش نكرده باشد .
چرا جوانان ما مکمل استفاده مي کنند؟ا
افرادی که از مکمل‌های غذایی استفاده مي‌کنند معمولا دلایل گسترده‌ای دارند. برخي به منظور تقویت انرژی و یا برای خواب خوب شبانه، همرنگ شدن با هم تیمی ها و بقيه همسالانشان یا تقلید از الگوها يا سمبل ها، توصیه های مربی یا افراد تاثیرگذار دیگر؛ برای جبران نقایص تغذیه ای و تطابق با تمرینات و مسابقات سخت، برای بهبود عملکرد ورزشی وسازگاری بهتر با تمرینات، حفظ سلامت و كاهش خستگی یا بیماری یا آسیب ورزشي. برخی ديگر به دنبال رژیم غذایی، شرایط پزشکی و یا عادات غذایی که مصرف ویتامین ها و مواد مغذی ضروری را محدود مي‌نمايد به مصرف مکمل ها روي مي‌آورند .
آيا مصرف مكمل‌های ويتامينی در ورزشكاران ضرورت دارد؟
به عنوان يك اصل كلي بايد گفت كه بهترين و مناسب ترين راه دريافت مواد مغذي مورد نياز بدن از جمله ويتامين‌ها، تغذيه طبيعي و مصرف مواد غذايي مختلف است. اگر برنامه غذايي روزانه ورزشكاران متنوع باشد و مقدار كافي از گروه‌هاي غذايي يعني شير و لبنيات، نان و غلات، سبزي‌ها، ميوه‌ها، گوشت، حبوبات و تخم مرغ برخوردار باشد، تمام ويتامين‌هاي مورد نياز تامين خواهد شد و در اين صورت نيازي به مصرف مكمل ويتامين نيست. تنها در بعضي شرايط مانند ورزشكاراني كه رژيم غذايي كاهش وزن (خيلي كم كالري) دارند، ورزشكاراني كه كمبود يك ويتامين خاصي دارند و يا ورزشكاراني كه برنامه غذايي يكنواخت،بدون تنوع و با ارزش تغذيه اي پايين دارند مي‌توانند با تجويز متخصص تغذيه يا پزشك از مكمل ويتامين استفاده كنند. بطور كلي به ورزشكاران توصيه مي شود از مصرف خودسرانه مكمل ويتامين بويژه ويتامين‌هاي AوD خودداري كنند.
لازم به ذكر است كه مصرف مكمل ويتامين در ورزشكاراني كه دچار كمبود آن ويتامين نيستند ،هيچگونه تاثير مثبتي در افزايش عملكرد آنها نخواهد داشت.
آيا مصرف مکمل‌ها عوارض جبران‌ناپذیرهم دارد؟
بله عوارض کبدي و کليوی . اگر این مکمل‌ها آلوده به استروئیدها و هورمونها باشند، عوارض جبران‌ناپذیری را به جا می‌گذارند. از اصلی‌ترین عوارض این مکمل‌ها، اثرات نامطلوب بر روی سیستم جنسی فرد است. افرادی که از این مکمل‌ها استفاده می‌کنند، به تدریج با کم شدن ترشح هورمون مردانه در بدنشان، دچار ناتوانی جنسی و حتی عقیمی و ریزش مو، آکنه، اختلالات کبدی، تومور، تغییرات سطح کلسترول، خشم عاطفی، رفتارهای تهاجمی و پرخاشگري می‌شوند. استفاده از مکمل‌ها به صورت خودسرانه و نادرست به خصوص در ترکیبی با دارو می‌تواند مضر و حتی تهدید کننده حیات باشد.
برخی از مکمل‌ها می‌تواند اثرات خطرناکي قبل، حین و یا بعد از عمل جراحی داشته باشند. به عنوان مثال، خونریزی از خطرات بالقوه اثر جانبی قرص سیر، جینکو بیلوبا، جینسنگ، و ویتامین E است.
به خصوص اگر توسط افراد متفرقه يا در مکان‌هايي مثل باشگاه‌ها عرضه شود قابل اطمينان نيستند و ممکن است تقلبي باشند و آلوده به مواد خطرناک براي سلامت شما باشند در ضمن اصل بودن کالا از روي بسته بندي اصلا قابل شناسايي نيست چون بسته بندي‌ای کالای تقلبي شبيه اصل کالا است و باید به برچسب وزارت بهداشت توجه شود.
چگونه می توانیم بی خطر و موثربودن مکمل‌های غذایی را تشخيص دهيم؟
بر طبق نظر انستیتو تحقیقاتی – ورزشی استرالیا، مكمل ها بر اساس بی خطر و موثربودن به چهار گروه تقسیم بندی می شوند:
گروه A: توصیه می شود كه ورزشكاران در صورت نیاز از این مكمل ها استفاده نمایند. مثل نوشیدنی‌های ورزشی-شكلات و آبنبات ورزشی- ژل هاي ورزشي- الكترولیت‌ها-كراتین-بیكربنات-گلیسرول- مولتی ویتامین-مكمل مواد معدنی مثل : آهن ، كلسیم و …-آنتی‌اكسیدان‌ها- کافئین- پروبيوتيک ها-پروتئين وي
گروه B: این گروه از مكمل‌ها باید در زیر نظر پزشك یا متخصص تغذیه استفاده شوند.مانند كلسترومHMB-گلوتامین-ملاتونین- پروپیونات-آنتی‌اكسیدان‌ها- كارنیتین- روغن ماهي
گروه C: این مكمل ها فواید كمی به همراه دارند. مثل گلوكوز‌آمین- ریبوز–آبهاي اکسيژنه-روغن‌هاي MCT-جینسنگ-كوآنزیم Q10-ویتامین ب12- گاما اوریزانول-فولات-اینوزین-كروم پیكولینات
گروه D: این گروه از مكمل‌ها در صورتی كه زیاد استفاده شوند، می توانند برای ورزشكار مشكل ساز و حتی دوپینگ محسوب شوند. مانند دی‌هیدروكسی اپی اندروسترون DHEA-افدرين-آندرواستنديون- سيبوترامين- متيل هگزامين- پرو هورمونها- تريبولوس
همچنين به یاد داشته باشید که برخی از مواد تشکیل دهنده مکمل‌های غذایی، از جمله مواد مغذی و اجزای گیاهان، می تواند سمی باشد، برخی از مواد و محصولات هنگامی که در مقادیر بالا، يا برای یک زمان طولانی مصرف شود، و یا در هنگامی که در ترکیب با برخی داروها، مواد، یا غذاهای مورد استفاده، مصرف می‌شود می تواند مضر باشد. تصور نکنید که درج اصطلاح “طبیعی” در رابطه با یک محصول تضمین می کند که محصول سالم و بی خطر است.|دقت کنيد که توصیه‌های ارائه شده در منابع مختلف وقتي قابل اطمينان است که بر اساس تحقیقات در مدت طولاني باشه و تنها يک مطالعه را مرجع قرار داد
در ضمن حتما قبل از مصرف یک مکمل غذایی، مطمئن شوید که مکمل امن برای شما و هدفتان مناسب است و با دکتر خود یا و متخصص تغذیه مشورت کنيد. در هرصورت به یاد داشته باشید که هيچ کدام ازمکمل ها جایگزینی برای یک رژیم غذایی سالم نیست.
این مطالب را از دست ندهید: