اتفاقات اخیر در نوروز 98، شیرینی بهار را به کام ما تلخ کرد. همه‌ی ما تصاویر ناراحت کننده‌ی وقوع سیل را در فضای مجازی که در شهرهای گلستان و شیراز اتفاق افتاد شاهد بودیم. سامانه‌ی بارشی که از غرب کشور وارد شده و همچنان احتمال طغیان رودخانه در استان‌های مختلف کشور به ویژه فارس، کردستان، کرمانشاه، خوزستان، ایلام، لرستان، کهگیلویه و بویر احمد، چهارمحال و بختیاری، بوشهر، اصفهان، زنجان و قم وجود دارد. در کنار اتفاقاتی که در کلیپ‌‌ها و عکس‌ها شاهد آن بودیم و از دیدن آن دلمان به در آمده است، مردمی را می‌بینیم که دست به کار شده و مقابل ورود سیلاب به روستای خود سد خاکی زدند. همچنین عکس آن نانوایی که نان‌ها را بسته بندی کرده و با قایق به مردم سیل زده رساند. می‌توان از مردم مهربان شهر شیراز گفت که خانه‌هایشان را در اختیار سیل زده ها قرار دادند و درنهایت سایر همبستگی‌هایی از این دست که نشان می‌دهد مردم به یاری مردم می‌شتابند!
در ابتدا به احترام تمام کسانی که به علت وقوع سیل خسارت مالی و جانی دیده‌اند و یا عزیزان‌شان، اسیر این حادثه نابه‌هنگام شده است، مجموعه برانکارد فاجعه پیش‌آمده را به این عزیزان و تمام مردم ایران تسلیت گفته و با ذکر نکاتی قصد آگاه کردن مردم در وضعیت بحرانی سیل را دارد.
در اینجا قصد نداریم که با تحلیل اتفاقات و پیدا کردن مسئول و بی مسئولیتی‌ها، وقت شما را بگیریم. صحبت از کم کاری‌ها و پیداکردن مقصر را به افراد دیگر می‌سپاریم. دراینجا می‌خواهیم تنها با نکاتی که دانستن آن در زمان هشدار وقوع سیل لازم است، نسبت به این بلای طبیعی آگاه‌تر عمل کنیم و از اتفاقات ناگوارتر جلوگیری کنیم.
تصور کنید که می‌خواهید هم کسی را نجات دهید و هم وسایل‌تان را از دست ندهید. مثلا تنها چیزی که بین شما و آنها است آب کم عمق است. آیا دل را به دریا می‌زنید و از آب عبور می‌کنید؟
بیشترین تعداد مرگ و میر ناشی از سیل در کشورهای توسعه یافته به خاطر غرق شدن در آب است که اغلب قابل پیشگیری است. مغز در ارزیابی چنین شرایطی چندان خوب عمل نمی‌کند. مثلا نمی‌توانیم بفهمیم سیل چقدر عمیق است یا قدرت آب مواج چقدر است. بهتر است بدانید فقط 15 سانتیمتر آب موج‌دار تا موچ پای شما کافیست تا سرنگون‌تان کند. حتی 15 سانتیمتر آب می‌تواند ماشین را متوقف کرده و 30 سانتیمتر آب می‌تواند آن را شناور کند. 60 سانتیمتر آب در حال حرکت می‌تواند ما را با خود ببرد. شاید به نظر نیاید که این مقدار آب را می‌تواند ما را به کشتن دهد!
قبل از وقوع سیل چه باید بکنیم؟
قبل از وقوع سیل یک چک لیستی مانند زیر آماده کنید:
1- بدانید در این شرایط با چه کسانی باید تماس بگیرید و چگونه؟
- در این شرایط با شماره‌ی سازمان امداد و نجات( 112) تماس بگیرید که بدون سیم کارت و آنتن هم قابلیت برقراری تماس دارد.
2- کاری که فکر می‌کنید باید انجام دهید، انجام دهید. منتظر وقوع سیل نمانید.
- اسناد و مدارک و پول و تمام چیزهایی که فکر می‌کنید، نیاز به انتقال دارید، در جعبه‌ی ضدآب و جای مطمئن قرار دهید.
- چیزهایی را که فکر می‌کنید باید در محل ایمنی قرار بگیرد، مثل حیوانات خانگی، ماشین، تجهیزات الکتریکی، هرچیزی که فکر می‌کنید را به جای امن منتقل کنید.
- مراقب کسانی که فکر می‌کنید در زمان وقوع سیل نیاز به کمک دارند باشید. مثل همسایگان ناتوان، سالمندان و کودکان…
3- از سازمان‌های بیمه گر، بیمه‌نامه سیل تهیه کنید.
- برای خانه، ماشین و هرچیزی که نیاز به بیمه دارد، بیمه نامه تهیه کنید.
4- از نحوه‌ی بسته شیرهای گاز، برق، فلکه‌های اصلی آب، را بدانید.
- به علامت‌ها و برچسب‌هایی که روی شیر گاز و فیوز برق و فلکه‌های آب کشیده شده، توجه کنید.
5- کیف کمکهای اولیه را آماده کنید.
- همیشه یک رادیوی باتری دار، چراغ قوه با باتری و جعبه ی کمک های اولیه، در خانه یا خودرو آماده داشته باشید.
- لباس گرم و و پتوی ضدآب را آماده کنید.
- آب سالم و غذاهای خشک و کنسروشده ذخیره کرده و در دسترس قرار دهید.
6-از مناطق سیل‌خیز و اسکان در کنار رودخانه، در روزهای بارانی و ابری خودداری کنید.
- با مناطق سیل‌خیز محل زندگی یا مقصد سفر خود آشنا شوید.
- از چادر زدن و توقف خودرو در مناطق سیل خیز پرهیز کنید.
- از قبل، سریع ترین و ایمن ترین راه دسترسی به نقاط مرتفع را شناسایی کنید تا در صورت وقوع سیل و نیاز به تخلیه ی خانه به آنجا پناه ببرید.
- همیشه از خالی نبودن باک بنزین خودرو مطمئن باشید چون ممکن است مجبور به ترک خانه شوید.
- اگر در جایی زندگی می کنید که دائما با خطر سیل‌گرفتگی مواجه هستید با استفاده از مصالح مناسب و تمهیدات لازم، ساختمان خود را ضدآب کنید و دیوارهای زیرزمین را با عایق‌های ضد آب بپوشانید تا جلوی نفوذ آب و آسیب‌های بعدی گرفته‌شود.
⇐از دست ندهید:20 کاری که نباید بعد از وقوع سیل انجام دهید⇒
حین وقوع سیل چه باید بکنیم؟
در شرایط اورژانسی برای حفظ جان خود و بقیه افراد به موارد زیر توجه کنید:
- از شرایط افراد خانواده یا همسایگان مطمئن شوید که در جای امنی قرار دارند.
- وسایل ضروری را به قسمت امن یا مرتفع‌تر انتقال دهید.
- بطری‌ها را از آب سالم و تمیز پر کنید.
- قبل از خروج از خانه، جریان برق، آب و گاز را قطع کنید.
- اگر موفق به قطع کنتور برق نشدید، وسایل برقی را از پریز بیرون بکشید. اگر دست یا بدن تان خیس است، از تماس با وسایل برقی خودداری کنید.
به هشدارها توجه کنید!
- اگر در مورد احتمال وقوع سیل هشدار داده شده، گوش به زنگ باشید و برای آگاهی از وضعیت به پیام های رادیو و تلویزیون گوش دهید.
- در صورتی که از وقوع سیل باخبر شدید، فوراً خانه را ترک کنید و به مناطق مرتقع و امن بروید، چون ممکن است خیلی زود گرفتار سیل شوید.
- سریع واکنش نشان دهید و از تماشاکردن و ایستادن در کنار کنار مکان‌های حادثه خیز خودداری کنید. جان شما و مردم از خوراک فضای مجازی مهمتر است.
- از جویبارها، کانال های فاضلاب، تنگه ها و مکان هایی از این دست که به ظاهر آرام هستند دوری کنید، چون یکباره و بدون هشدار باعث ایجاد سیل می شوند.
- در زمان بارش شدید باران و احتمال وقوع سیل، از عبور از عرض و ساحل رودخانهها و پلهای روی آنها خودداری کنید و فوراً آنجا را ترک کنید.
- وارد سیلاب نشوید، چون ممکن است سرعت جریان آن باعث به هم خوردن تعادل و افتادن شما در آب شود و جریان آب شما را با خود ببرد. همچنین، احتمال دارد آب سیل دارای جریان برق باشد. علاوه بر این، آب سیل آلوده به روغن، گازوئیل و آب فاضلاب است.
- اگر مجبور به گذشتن از سیلاب شدید، برای حفظ تعادل و بررسی عمق زمین، با کمک یک چوبدستی در آب سیل حرکت کنید.
- به رادیو و رسانه‌های معتبر گوش دهید و تا از خبرها و وضعیت و هشدارهای جدید باخبر شوید.
- با کیسه‌های شن و خاک از ورود آب به داخل خانه یا مکان‌های دیگر جلوگیری کنید.
- اگر سیل اطراف خودروی شما را فراگرفته است، خودرو را رها کنید و به یک منطقه مرتفع بروید و گرنه جریان سیل شما و خودرویتان را خیلی سریع با خود می‌برد.
- هیچ‌گاه به تنهایی در یک ناحیه سیل‌زده، به این طرف و آن طرف نروید، اگر پیاده هستید، از نقاطی که در آن سطح آب از زانو بالاتر است عبور نکنید.
- هرگز از درختان در معرض سیل به عنوان محل امن استفاده نکنید.
- در هنگام سیل از پلهای چوبی سست بر روی رودخانهها عبور نکنید.
بعد از وقوع سیل چه باید بکنیم؟
- خود را به نزدیک‌ترین محل امدادرسانی برسانید، غذا، البسه، و کمکهای اولیه در آنجا توزیع می‌شود.
- برای اطمینان از سالم بودن آب آشامیدنی حتماً به گزارش اخبار محلی توجه کنید و آب آشامیدنی را قبل از مصرف بجوشانید.
- از سیلاب دور شوید، چراکه آب ممکن است با روغن، گازوییل یا فاضلاب آلوده شده باشد و یا احتمال دارد در اثر تماس با خطوط نیروی برق زیرزمینی، جریان برق پیدا کرده باشد.
- از آب در جریان فاصله بگیرید.
- هنگام حرکت در مناطقی که سیلاب از آنها عقب‌نشینی کرده است مراقب باشید، زیرا خیابان‌ها و جاده‌ها ممکن است بخاطر جریان سیل ضعیف شده باشد و در اثر وزن خودرو فرو برود.
- از خطوط فشار قوی دوری کنید.
- از مسئولین سازمان‌های مربوط تقاضا کنید تا لوله‌کشی آب و گاز منزل شما را کنترل نمایند.
- زمانی به خانه بازگردید که مسئولان وضعیت را امن اعلام کنند.
- از ساختمان‌هایی که اطرافش را آب احاطه کرده‌است، دور شوید.
- هنگام ورود به منزل نهایت احتیاط را بنمایید، ممکن است پی‌های ساختمان آسیب دیده باشد ولی در ابتدا خرابی دیده نشود و ظاهر خانه سالم به نظر بیاید.
- سعی کنید در طول روز به منزل برگردید تا استفاده از وسایل روشنائی لازم نباشد.
- چنانچه مجبور هستید شبانه به خانه برگردید، خیلی محتاط باشید، از فانوس، مشعل، کبریت، برای روشن کردن ساختمان استفاده نکنید، چراغ قوه را نیز قبل از ورود به ساختمان روشن کنید
- از غذاهای کنسرو شده استفاده نمائید.
- لوازم برقی را قبل از استفاده کنترل و خشک کنید و سیم کشی ساختمان را کنترل نمایید.
- آب‌های جمع‌شده برای گودال‌ها شرایط مناسبیی را برای رشد حشرات به خصوص پشه ها ایجاد خواهد کرد، بنابراین از توری در محل اقامت خود استفاده نموده و پوشاک آستین بلند و چکمه های ساق‌بلند بپوشید.
- چون سیل باعث خارج شدن مارها از لانه‌های خود می‌شود بعد ازسیل مراقب مارگزیدگی باشید.
- پس از سیل احتمال شیوع بیماریهای عفونی مانند عفونت های دستگاه گوارش از جمله هپاتیت، وبا، و حصبه و … وجود دارد، که باید مراقبت های لازم بهداشت فردی و عمومی به عمل آید.
- اگر سرویس‌های بهداشتی و تأسیسات منزل شما آسیب دیده‌اند در صورت امکان آنها را تعمیر نمایید زیرا سیستم‌های زهکشی آسیب دیده سلامتی و بهداشت افراد را به مخاطره می‌اندازد.
- اجسامی که خیس و مرطوب شده‌اند را تمیز و ضدعفونی نمایید زیرا گل و لای باقی‌مانده از سیلاب حاوی مواد شیمیایی و فاضلابی می‌باشد.