پالس اکسیمتر دارای یک سنسور نوری است که به وسیله آن وضعیت اکسیژن خون شما را از روی شریانچه‌های نبض دار، نشان می‌دهد. در یک طرف پالس اکسیمتر دو ال ای دی فرستنده قرار دارد که دو موج ور قرمز با طول موج 660 نانومتر و مادون قرمز با طول موج 930 نانومتر انتشار می‌دهد نور قرمز رنگ توسط هموگلوبین که رنگ طبیعی آن آبی است جذب می‌شود و مادون قرمز توسط اکسیژن ترکیبی با هموگلوبین (HbO2 ) جذب می‌شود. در واقع دو نوع طول موج توسط این دوLEDکه فرستنده هستند فرستاده می‌شود. در طرف دیگر یک گیرنده یا در اصطلاح یک فتودیود قرار دارد که وظیفه آشکارسازی نور عبوری از بافت را دارد.
نوری که منتشر می‌شود، تبدیل به یک سیگنال الکتریکی شده که روی ورودی دستگاه و بردهای الکترونیکی و میکروپروسسور قرار گرفته است. زمانی که محاسبات مدار به پایان می‌رسد، مقدار اکسیژن اشباع خون تعیین می‌شود. در برخی از پالس اکسیمترها، برای آشکار سازی سیگنال ECG نیز کابلی تعبیه شده که از تغییرات را از این طریق نشان می‌دهد.
انواع پالس اکسیمتر
به صورت کلی دو نوع پالس اکسیمتر وجود دارد:
پالس اکسیمتر انگشتی: بیشتر در اورژانس و بخش تریاژ بیمارستان استفاده می‌شود.
پالس اکسیمتر مرکزی : اغلب برای بیماران بستری در اتاق احیا یا بخش‌های دیگر استفاده می‌شود.
کالیبراسیون دستگاه پالس اکسیمتر
از آنجایی که در بخش‌های بیمارستانی، از این وسیله استافده می‌شود به همین دلیل صحت ان برای تشخیص دقیق وضعیت بیمار اهمیت زیادی دارد. عوامل زیر باعث خطا در تشخیص و سنجش دقیق می‌شوند:
۱-در معرض نور شدید قرار گرفتن
۲–فشار خون خیلی بالا یا پایین شخص مورد آزمایش
۳-دمای غیرعادی بافت
۴-وجود جذب کننده‌هایی مثل لاک یا رنگ
۵-در وضعیت نامناسب قرار دادن انگشت اشاره در مکان مشخص آن در هنگام استفاده از دستگاه.
مکان‌هایی که برای پالس اکسی متری در بزرگسالان بیشتر استفاده می‌شوند انگشت دست، انگشت پا و بالا یا پایین گوش و در نوزادان،کف پا یا کف دست. یا انگشت شست پا یا دست است.
محل‌های مناسب برای گذاشتن پروب پالس اکسیمتر برای نوزادان و اطفال
میزان درصد اکسیژن در پالس اکسیمتر
تقریباً 97 درصد از مقدار اکسیژنی که به بافت‌ها می‌رسد، از طریق ترکیب شیمیایی آن با هموگلوبین است. باقی 3 درصد آن از طریق حل شدن آن در آب پلاسما انتقال پیدا می‌کند .
اکسیژن به هموگلوبین به صورت سست متصل می‌شود و قابلیت بازگشت دارد؛ یعنی واکنش آن تعادلی بوده و بازگشت پذیر. زمانی کهPO2بالا است، مثلاً در مویرگ‌های ریوی، اکسیژن به هموگلوبین وصل شده و وقتی فشار کم است، مثلاً در مویرگ‌های اطراف بافت، اکسیژن از هموگلوبین آزاد می‌شود.
استفاده از این دستگاه نسبت به روش‌های دیگر تعیین درصد اکسیژن خون به این ترتیب است که سریع‌تر و راحت‌تر نسبت به روش‌های دیگر از قبیل نمونه گیری خونی و… می‌توان کمبود یا ازدیاد اکسیژن (هیپواکسی یا هایپراکسی) در خون را مشخص کرد و نتیجه اکسیژن درمانی را مشاهده نمود. البته لازم به ذکر است که علاوه بر نمایش درصد اکسیژن در خون که میزانی در حدود ۹۹ تا ۹۶ درصد در یک انسان معمولی است این دستگاه می‌تواند ریت(rate)قلب یا همان میزان ضربان قلب را نیز تعیین کند.
پالس اکسیمتر دستگاهی است که به شما این امکان را می‌دهد تا مقدار اکسیژن خون سرخرگ خود را بسنجید. مقدار استانداردی که دستگاه پالس اکسیمتر باید نشان دهد 95 الی 97 درصد است و اگر این میزان پائین‌تر از 90 درصد در بیماران باشد، خطرناک خواهد بود. این دستگاه بر خلاف کارایی زیادی که دارد، بیشتر در بیمارستان‌ها و برای بیماران خاص استفاده می‌شود. دستگاه پالس اکسیمتر تعداد ضربان قلب، نبض و تنفس را نشان می‌دهد. این دستگاه یک روش غیرتهاجمی است که مقدار مولکول‌های هموگلوبینی ترکیبی با اکسیژن را نشان می‌دهد.
نکات کاربردی:
برای کنترل تعداد ضربان قلب با دستگاه پالس اکسیمتر بهتر است ضمن استفاده از پالس اکسیمتر انگشتی یا پالس اکسیمتر ثابت حتماً نبض بیمار برای دریافت اطلاعاتی در مورد کیفیت نبض (قوی یا ضعیف بودن یا منظم و نامنظم بودن آن) کنترل شود. ضمن این که دستگاه پالس اکسیمتر ممکن است در اثر عواملی چون لرزش، درجه حرارت محیط و یا کاهش شارژ دچار نوسان شود و تعداد نبض را غیر واقعی نشان دهد. لمس نبض بیمار به کنترل دمای بدن بیمار و تشخیص هیپرترمی و هیپوترمی نیز کمک می‌کند.
پالس اکسیمتر درصد هموگلوبین اشباع شده با اکسیژن را به صورتspo2نشان می‌دهد. مقدار طبیعی آن برای شخصی که در هوای اتاق نفس می‌کشد 99-97% می‌باشد. درصد کمتر از 95 می‌تواند نشانه هیپوکسی بیمار باشد. برای تعیین هیپوکسیک بودن یا نبودن بیمار باید عدد پالس اکسیمتر را در کنار یافته‌های دیگر ارزیابی کرد.
نکته مهم:
باید بیمار را درمان نمود نه این که فقط عدد پالس اکسیمتر را اصلاح کرد.
عدد پالس اکسیمتر به عنوان ششمین علایم حیاتی شناخته می‌شود. این امر نشان می‌دهد که عدد پالس اکسیمتر یک معیار استاندارد برای سنجش وضعیت بیمار در کنار تنفس، نبض، رنگ پوست، مردمک و فشار خون است.