فصد خون و دلایل برتری آن نسبت به حجامت و بادکش
یکی از روشهای خون گیری در طب سنتی ، فصد خون است که موجب دفع بسیاری از سموم بدن در هنگام غلبه سودا و دفع مواد زائد خون می شود. این روش نسبت به حجامت و بادکش نا شناخته تر است و اغلب برای افراد نا آشناست ، اما باید بدانید که فصد همان رگ زدن است که در قدیم رواج داشته و باید توسط افراد ماهر و متخصص انجام گیرد. در گذشته فصد یا همان رگ زدن به وسیله یک ابزار کوچک فلزی به نام «نیشتر» انجام می شد که شکل و اندازه آن برای هر رگ متفاوت بود.
حکما براین باورند که بدن انسان از چهار خلط خون، بلغم، صفرا و سودا تشکیل شده است که اگر میزان این چهار خلط همیشه در حد تعادل و تناسب باشد بدن در حالت سلامت قرار دارد، اما اگر به علت افزایش و یا کاهش این اخلاط تعادل و تناسب بدن دچارتغییر شود بدن بیمارمی گردد که فصد می تواند در جهت تعادل و تناسب این چهار خلط عمل کند و از افزایش آن در بدن و ایجاد بیماری جلوگیری نماید. در این بخش از رازهای سلامت در برانکارد به نکاتی درباره فصد خون و نحوه انجام آن و دلایل برتری آن نسبت به حجامت و بادکش می پردازیم.
نحوه انجام فصد خون
فصد یا رگ زدن برای مداوای برخی بیماری ها هنگام ضرورت به کار می رود که در این روش با تیغ زدن وریدها خون را از آن خارج می کنند . برخی پزشکان با این روش مخالفند زیرا می گویند خون و املاح آن برای بدن ضروری است و نباید آن را از بدن خارج نمود.اما حکما و پزشکان طب سنتی معتقدند زمانی که فرد به واسطه پرخوری، روی هم خوری و کم تحرکی موجب افزایش اخلاط چهارگانه بدن می شود باید برای درمان این حالت ، باید روش فصد و خارج کردن خون از وریدها را بکار گیرد. عملیات فصد درد چندانی ندارد و اگر تحت نظر پزشک حاذق صورت بگیرد عوارض و خطری ندارد.
نحوه انجام فصد خون چگونه است؟
هدف از فصد کردن
در طب قدیم فصد به منظور کم کردن زیادی خون و یا انحراف خون از عضو آسیب دیده صورت می گرفت. مثلا اگر فردی دچار التهاب عضو می شد و این التهاب موجب پرخونی می گشت برای کم کردن درد و التهاب و پرخونی، در نزدیک ترین رگ محل درد فصد را انجام می داد و مقداری خون از سیاهرگ می گرفت ، اطبا برای پیشگیری از درد دورترین رگ را برای فصد انتخاب می کنند.
فصد رگ های قسمت های مختلف بدن مانند گردن، پیشانی، پشت زانو و… برای التیام دردهایی مانند درد بواسیر، درد رحم، سوءهاضمه، کمر درد، واریس، خونریزی شدید بینی، پرفشاری خون ، درمان برخی نازایی ها به کار می رود.
تفاوت فصد با حجامت
فصد و حجامت برای پیشگیری و درمان برخی بیماری به کار می روند ودر هر دو مقداری خون از بدن خارج می شود اما این دو روش درمانی تفاوت هایی هم با یکدیگر دارند.
در فصد، خون گیری از عروق اصلی است و در آن رگ را کاملا می گشایند تا مقدار مشخصی خون از بدن بیمار خارج شود، همچنین خونی که در فصد از بدن خارج می شود غلیظ و از عمق بدن اخلاط و سموم را خارج می کند.
اما در حجامت ابتدا با وسایلی بدن را ـ اغلب در پشت، صورت، دست و پا ـ بادکش کرده و با ابزار مخصوص خراش می دهند تا خون رقیقی از مویرگ ها ی قسمت های سطحی بدن و پوست و یا مویرگ های داخل عضله خارج شود و همان نواحی از سطح پوست از اخلاط پاک گردد.
فصد به چه کسانی و چه زمانی توصیه می شود؟
خون خارج شده در فصد بیشتر است و در نتیجه ممکن است فرد دچار ضعف گردد و به اعضای اصلی بدن همچون کبد، کلیه و قلب ضرر وارد شود. بنابراین فصد طبق نظر اطبا ء برای کودکان و افراد سالمند مناسب نیست و توصیه نمی شود. این روش درمانی به علت آن که مضراتی مانند ضعف نیروی بدن، سستی و رخوت، بی اشتهایی، ضعف معده و کبد، سوءمزاج و… را به همراه دارد، برای افراد تب دار، ساکنان مناطق سردسیر و افرادی که از شدت بیماری چهره ای زرد دارند ممنوع است. افرادی که ضعف معده و کبد دارند باید از انجام این روش بپرهیزند.
فصد برای افراد بالغ گرم مزاج که در مناطق گرمسیر کشور زندگی می کنند پیشنهاد می شود ، این افراد بهتر است این روش را در فصل بهار و در ساعات اولیه روز ، پس از هضم غذا و بعد از کار کردن شکم انجام دهند.
فصد بیشتر برای افراد با حجم و غلظت خون زیاد توصیه می شود ، این افراد دارای ویژگی هایی شامل استخوان بندی درشت، رویش زیاد مو، چشم و لب درشت بوده و بیشتر مردان را شامل می شود.
در فصل بهار اخلاط و فضولات در خون به جریان در می آیند و بدن با هیجاناتی همراه است پس خون گرفتن موجب دفع این فضولات می شود و همچنین فشار خون در این فصل به حدی است که عوارض ناشی از فصد به کمترین مقدار خود می رسد. در فصل های زمستان ، فضولات غلیظ حرکت نمی کند و خون گرفتن سبب دفع بخش مفید خون می شود. بهتر است این روش در فصل تابستان و در فصول سرد سال جز انجام نشود. زنان در دوران بارداری نباید فصد کنند.
چه مواقعی به فصد خون نیاز داریم ؟
1- هنگام زیادی خون
2- در صورت کثیفی خون مثلا داشتن قند– چربی– اوره– اسید اوریکِ بالا در خون
3- زیادی و تباهی خون
4- هنگام انحراف مسیر خون در بدن
5- در صورت فشار خون بالا
6- در صورت اورژانس ها یا بحران های طبعی مانند :ضربه ها – تصادفات – و در حالات اسپاسمهای شدید وکزاز
7- برای تسکین دردها یی مانند سیاتیک – درد پستان – و دردهای اسکلتی دیگر
8- هنگام غلبه سودا
چگونگی انجام فصد و مراقبت های لازم
در هنگام انجام عمل فصد ابتدا پزشک طب سنتی سن بیمار، مزاج بدنی، نوع فصل، نوع بیماری، آب و هوا، محل زندگی، چاقی یا لاغری بیمار و قوت و ضعف معده را بررسی می کند و سپس اگر انجام فصد برای فرد مشکل ایجاد نکند با توجه به رگ مورد نظر، عمق شکاف، مقدار خون و نوبت های خونگیری، عمل فصد را انجام می دهد. برای انجام فصد فرد انجام دهنده باید تجربه، مهارت کافی و دانش شناخت دقیق محل و نوع رگ ها و اعضای بدن را داشته باشدپس انجام این روش کار هر کسی نیست. هر گونه اشتباه در انجام فصد سبب آسیب به فرد و در گاهی مواقع منجر به مرگ بیمارمی شود پس هیچگاه پیش افراد غیر متخصص برای انجام این روش نروید و خودسرانه و بدون تجویز پزشک این کار را انجام ندهید زیرا این کار عواقب جبران ناپذیری برای بیمار دارد.
قبل از انجام فصد این نکات را رعایت کنید:
افراد قبل از انجام عمل فصد نباید به حمام بروند و یا نباید به شدت گرسنه و یا پر خوری کرده باشند .
همچنین بیمارنباید 12 ساعت پیش از فصد مقاربت زناشویی داشته باشد زیرا مقاربت زناشویی سبب تحلیل قوای بدن می شود و امکان بیهوشی یا افت فشار خون او هنگام عمل فصد وجود دارد.
قبل از انجام فصد خوردن خوراک های ترش و نوشیدنی های ترش مزه مانند آب انار، آبغوره، آب سیب ترش به منظور کاهش صفرا مناسب است . قبل از فصد مصرف غذاهای سرد مانند لبنیات ، تخم مرغ، ماهی ، برنج، مرغ، خیار و کاهو ، کیوی ، گوجه فرنگی ، ماکارونی ،آش جو ، لوبیا مجاز نیست.
بعد از انجام فصد این نکات را رعایت کنید:
پس از فصد بیمار باید از غذاهای لطیف مانند انواع سوپ استفاده کند و از پرخوری بپرهیزد همچنین آهسته غذا بخورد از خوردن غذاهای شور و دودی بپرهیزد. فری که بر وی او فصد انجام شده ، هنگام استراحت باید به پشت دراز بکشد، اما به خواب نرود . اگر موضع فصد دردناک بوداز کمپرس گرم یا روغن میخک برای کاهش درد استفاده کنید و در صورت خونریزی یک قطعه گاز استریل یا پارچه تمیز را روی موضع قرار دهید و بیست دقیقه فشار نقطه ای و محکم وارد کنید. پس از فصد مصرف تخم مرغ و غذاهای حاوی تخم مرغ و غذاهای بسیار تند و تیز و بسیار ترش و بسیار شیرین تا 24 ساعت ممنوع است.
چرا باید دو یا چند بار فصد را انجام داد؟
فصد ایده آل 3 مرحله پشت سر هم طی چهارده روز است که هر بار به مقدار بیشتری سودا و بلغم و خون فاسد از بدن دفع می شود. اما در اغلب مواقع دوبار پشت هم انجام می شود. اگر منظور از فصد بازگرداندن ماده باشد هرچند خون را به دفعات بیشتر بیرون می کنند هدف کامل تری حاصل می شود. پس باید در کمترین مدت و زمان فصد انجام شود و به فاصله یک روز باشد. اگر فصد در همان روز باشد رگ زدن مایل انجام می گیرد اگر یک ساعت یا زودتر باید عرضی بزنند و اگر در روز بعد نیاز به فصد باشد از طول انجام می شود.در نظر داشته باشید نباید در میان دو فصد خوابید زیرا خواب سبب بازگشت ماده به داخل می گردد و فصد دوم را تباه می سازد.