.
.
حمله قلبی! شاید اولین تصویری که از این ترکیب در ذهن تان بیاید، این باشد که فردی دچار قلب درد می شود و بعد روی زمین می افتد. اگر احیانا برای قلب شما یا عزیزانتان مشکلی پیش بیاید آیا متوجه آن خواهید شد؟ همهی مشکلات قلبی علائم واضحی از خود نشان نمیدهند. همیشه حمله قلبی همراه با علائم هشداردهنده مانند تپش قلب نیست. برخی علائم سکته قلبی اصلا در قفسهی سینه واقع نمیشوند، و همیشه فهمیدن اتفاقی که در حال رخ دادن است آسان نیست. با توجه به اینکه احتمال حمله و ایست قلبی در کشور در حال افزایش است، شرایط ایجاب می کند، از علائم و راه های پیشگیری از آن آگاه باشیم. با برانکارد در این مقاله همراه باشید.
در این مقاله با برانکارد می خوانید:
.
⇐داستانی که هر کاردیولوژیست بارها شنیده است
⇐علت ایست قلبی چیست
⇐ایست یا حمله؟
⇐در برخورد با سکته ی قلبی چه باید کرد؟
⇐شرایط خاص قلبی که می تواند منجر به ایست قلبی شود
⇐چه عواملی ریسک ایست قلبی را افزایش می دهند
⇐علائم سکته ی قلبی
.
سابقه ی حمله ی قلبی خطر ایست قلبی را در افراد بالا می برد. متاسفانه امروزه مرگ در اثر ایست قلبی، نسبت به حمله ی قلبی بیشتر مشهود است. زمانی که فردی دچار ایست قلبی می شود، نیاز به یک شوک الکتریکی ناگهانی دارد. زیرا هر دقیقه، امکان از کارافتادن قلب وجود دارد.
.
……
داستانی که هر کاردیولوژیستی بارها شنیده است…
.
.
جان ۵۶ ساله، روی مبل نشسته بود و همراه با همسرش در حال تماشای تلویزیون بود. جان از نظر سلامت و پزشکی، زندگی سالمی نداشت. اما حمله ی قلبی که یک ماه پیش برایش اتفاق افتاد، او را از خواب بیدار کرده بود. طبق گفته ی دکترش، جان دچار یک بیماری قلبی ناخوشایندی بود. اما هنوز قلب او به خوبی عمل پمپاژ را انجام می داد. به عقیده ی دکتر، اگر جان، عادات زندگی اش را تغییر بدهد می تواند ازدواج نوه هایش را نیز ببیند.
بنابراین جان شروع به گرفتن یک رژیم سخت کرد و تحت نظارت پزشک به یک برنامه ی سلامت قلبی، عمل نمود. بنابراین او توانست از دیگر حمله های قلبی پیشگیری کرد. او سیگار را ترک کرد. پس از یک ماه، جان می توانست روزانه حدود یک مایل پیاده روی کند. جان احساس بهتری داشت و سالم تر و پر انرژی تر شده بود. به طوری که به همسرش می گوید: “شاید آن حمله ی قلبی اولیه، یکی از بهترین چیزهایی بود که برای من اتفاق افتاد.” چرا که به گفته ی همسرش، او دیگر مجبور نبود ماه ها در خانه بماند و به کارهای خانه رسیدگی کند.
همسر جان از او انتظار معجزه داشت. اما یک روز، در حالیکه روی مبل نشسته بودند، به جان نگاه می کند و خیره می ماند…
جان روی مبل از حال رفته است. علیرغم تلاش های متخصصان پزشکی که کمتر از ۱۰ دقیقه تا رسیدن آن ها زمان می برد، جان می میرد.
در ایالات متحده آمریکا سالانه حدود ۳۲۵۰۰۰ نفر دچار مرگ ناگهانی می شوند. شاید بسیار شنیده باشید که فردی دچار سکته ی قلبی شده است. در حالیکه نه تنها سن بالایی نداشت، بلکه سرحال نیز به نظر می رسید. با این وجود در یک لحظه قلب او از کار می افتد. اما چه اتفاقی می افتد؟
بیشتر افرادی که دچار ایست ناگهانی قلب می شوند، پیش از این بارها دچار حمله ی قلبی می شوند. حملات قلبی، شدیدترین نوع سندرمی به نام سندروم حاد کرونری است که این حالت زمانی اتفاق می افتد که عروق کرنری به طور ناگهانی مسدود می شوند. علت آن از انباشته شدن پلاک عروق کرونر است که درنتیجه باعث مرگ عضله ی قلب می شود.
.
.
.
علت ایست قلبی چیست؟
.
برخلاف سایر عضلات بدن که برای دریافت محرکهای الکتریکیِ مورد نیازشان به اتصالات عصبی متکی هستند، قلب ما محرک الکتریکی خودش را دارد، گروه ویژهای از سلولها به نام گره سینوسی که در محفظهی سمت راست بالای قلب (دهلیز راست) قرار دارند. گره سینوسی پالس های الکتریکی ایجاد میکند که به شیوهی منظمی در قلب جریان پیدا میکنند تا ضربان قلب را همزمان کنند و پمپاژ خون از قلب را به سایر اندامها، هماهنگ سازند.
.
.
.
اگر مشکلی برای گره سینوسی یا جریان پالسهای الکتریکی در قلب ایجاد شود، ممکن است منجر به آریتمی شود که باعث خواهد شد تا قلب بیش از اندازه سریع یا آهسته یا نامنظم بزند. اغلب اوقات این وقفههای موجود در ریتم، گذرا و بیضرر هستند، اما برخی از انواع آریتمی ممکن است جدی باشند و منجر به توقف ناگهانی در عملکرد قلب (ایست قلبی) شوند.
شایعترین علت ایست قلبی، نوعی از آریتمی به نام فیبریلاسیون بطنی می باشد. فیبریلاسیون بطنی زمانی رخ میدهد که پالسهای الکتریکیِ سریع، باعث میشوند تا بطنهایتان به جای پمپاژ خون، به طرز بیهودهای بلرزند.
بیشتر اوقات، آریتمیهای محرکِ ایست قلبی به خودیِ خود اتفاق نمیافتند. در انسانی که از قلبِ طبیعی و سالمی برخوردار است، ریتم نامنظمِ پایدار قلب، بدون عاملی بیرونی، همچون شوک الکتریکی، استفاده از مواد مخدر یا ضربهی سختی در زمان نامناسب در چرخهی قلب (تکان قلبی) به احتمال زیاد پیشرفتی نخواهد کرد.
متاسفانه این آریتمی ها می توانند کاملا ناگهانی و بدون هیچ هشداری رخ دهد و حتی اگر مانند داستان جان، همه چیز به نظر پزشکی درست باشد.
.
ایست قلبی یا حمله قلبی؟
.
ایست قلبی با حملهی قلبی فرق دارد. حملهی قلبی زمانی رخ میدهد که جریان خون در بخشی از قلب مسدود میشود. در هر صورت حملهی قلبی ممکن است گاهی اوقات باعث اختلال الکتریکی شود که منجر به ایست قلبی خواهد شد. ایست قلبی، متوقف شدنِ ناگهانی و غیرمنتظرهی عملکرد قلب، تنفس و هوشیاری است. ایست قلبی معمولا نتیجهی اختلال الکتریکی در قلب است که عمل پمپاژِ آن را مختل و رسیدن جریان خون را به سایر اندامها متوقف میکند. ایست قلبی، اورژانسی است. اگر سریعا مورد درمان قرار نگیرد، باعث مرگ ناگهانی میشود. اما با مراقبتهای پزشکیِ سریع و مناسب، ممکن است فردی که دچار این عارضه شده است، زنده بماند. انجام احیای قلبی ریوی (CPR)، درمان با دستگاه شوک یا حتی تنها فشار روی سینه، میتوانند شانس زنده ماندن را تا رسیدنِ اورژانس، افزایش بدهند.
.
در برخورد با سکته ی قلبی چه باید کرد؟
.
.
.
اگر دچار درد یا احساس ناراحتیِ گاه و بیگاه در ناحیهی قفسهی سینه هستید، تپش قلب یا ضربان قلبِ نامنظم یا سریع دارید، خسخس سینه یا تنگی نفسی دارید که نمیتوانید بهدرستی آن را شرح دهید، مدام از حال میروید یا احساس سبکیِ سر یا سرگیجه میکنید، سریعا به پزشک مراجعه کنید. اگر این نشانهها ادامه دارند، با اورژانس تماس بگیرید.
وقتی قلب از حرکت میایستد، کمبود اکسیژنِ خون، تنها در چند دقیقه میتواند باعث آسیب مغزی شود. مرگ یا آسیب پایدار مغزی ممکن است بین چهار تا شش دقیقه اتفاق بیفتد. این مسئله زمانی اهمیت زیادی پیدا میکند که شما در حال کمک به شخص بیهوشی هستید که نفس نمیکشد. در این مواقع، باید به سرعت این اقدامات را انجام دهید:
.
با اورژانس تماس بگیرید
.
اگر با کسی روبهرو شدید که ناگهان افتاده یا واکنشی نشان نمیدهد، سریعا با شمارهی ۱۱۵ تماس بگیرید. اگر آن شخص، کودک است و شما هم دست تنها هستید، سیپیآر انجام دهید یا فقط روی سینهاش فشار بیاورید. این کار را به مدت دو دقیقه انجام دهید و اگر پاسخی نگرفتید، میتوانید از الکتروشوک استفاده کنید.
.
سیپیآر انجام بدهید
.
سریعا تنفسِ شخص بیهوش را بررسی کنید. اگر به طور طبیعی نفس نمیکشد، سیپیآر انجام دهید. فشارهای سخت و سریعی روی سینهی او وارد کنید. این فشارها باید ۱۰۰ تا ۱۲۰ بار در دقیقه باشند. اگر آموزش سیپیآر دیدهاید، راه تنفس او را بررسی کنید و پس از هر ۳۰ فشاری که وارد میآورید، تنفس دهان به دهان بدهید.
.
.
.
اگر آموزش این کار را ندیدهاید، فقط به وارد کردن فشار روی سینه ادامه دهید. بین این فشارهای سخت و سریع، بگذارید سینه کاملا بالا بیاید. این کار را آنقدر ادامه بدهید تا دستگاه الکتروشوک یا اورژانس از راه برسد.
.
از دستگاه الکتروشوک استفاده کنید
.
.
.
اگر آموزش استفاده از دستگاه شوک قابل حمل یا دفیبریلاتور را ندیدهاید، احتمالا اپراتور اورژانس میتواند برای استفاده از آن راهنماییتان کند. در چنین مواقعی یک شوک بدهید و بعد سریعا شروع به سیپیآر کنید، یا به مدت دو دقیقه، روی قفسهی سینه فشار بیاورید.
با استفاده از دفیبریلاتور، ریتم قلب شخص مورد نظر را بررسی کنید. اگر لازم است، یک شوک دیگر با دستگاه بدهید. این چرخه را آنقدر ادامه دهید تا شخص هوشیار شود یا اورژانس از راه برسد.
دفیبریلاتور قابل حملِ خودکار (AED) معمولا در مکانهای عمومی همچون فرودگاهها، سینماها و مجتمعهای خرید قابل دسترس هستند. در ضمن میتوانید برای منزلتان هم از این دستگاهها تهیه کنید. این دستگاهها دفترچهی راهنما هم دارند که میتوانید مطالعه کنید. آن ها طوری برنامهریزی شدهاند که تنها در صورت نیاز اجازهی شوک میدهند.
.
شرایط خاص قلبی که میتوانند منجر به ایست قلبی شوند
.
آریتمی تهدیدکننده معمولا در افرادی با سابقهی شرایط قلبی زیر اتفاق میافتد:
- بیماری سرخرگ کرونری:
بیشتر موارد ایست قلبی در افرادی رخ میدهد که از بیماری سرخرگ کرونری رنج میبرند. در این بیماری، سرخرگها با کلسترول و سایر رسوبات مسدود میشوند و در نتیجه جریان خون به سمت قلب کاهش مییابد. این امر میتواند انجام پالسهای الکتریکی را برای قلب دشوارتر کند.
- حمله قلبی:
اگر بیماری شدیدِ سرخرگ کرونری باعث حملهی قلبی شود، ممکن است فیبریلاسیون بطنی و در نهایت ایست قلبی ناگهانی اتفاق بیفتند. علاوه بر این، حملهی قلبی میتواند بافتهای محل زخم را هم پشت سر بگذارد. مدارهای کوتاه الکتریکی در اطراف بافتهای زخمی میتوانند منجر به اختلال در ریتم قلب شوند.
- بزرگ شدنِ قلب (کاردیومیوپاتی):
این عارضه زمانی رخ میدهد که دیوارههای عضلانیِ قلب کشیده و بزرگ یا ضخیم میشوند. در هر دو مورد، عضلهی قلب غیرطبیعی خواهد بود، شرایطی که اغلب منجر به آسیب بافت قلب و آریتمی احتمالی میشود.
- بیماری دریچهی قلب:
نشت خون یا تنگیِ دریچههای قلب میتواند منجر به کشیدگی یا ضخیم شدنِ عضلهی قلب یا هر دوی این موارد شود. وقتی محفظهها به خاطر استرسی که با دریچهای تنگ یا دارای نشتی به وجود میآید، بزرگ و ضعیف میشوند، خطر پیشرفت آریتمی افزایش مییابد.
- بیماری قلبی مادرزادی:
وقتی ایست ناگهانی قلبی در کودکان یا نوجوانان رخ میدهد، احتمالا به علت وضعیت قلبیای است که در هنگام تولد داشتهاند (بیماری قلبی مادرزادی). حتی بزرگسالانی که جراحیِ اصلاحی برای نقص مادرزادیِ قلب داشتهاند هم هنوز در معرض خطر ایست قلبیِ بیشتری نسبت به سایرین هستند.
- مشکلات الکتریکی در قلب:
در برخی از افراد، مشکل اصلی به جای آنکه در عضله یا دریچههای قلب باشد، در خودِ سیستم الکتریکی قلب است. این ها را با نام اختلالات اصلیِ ریتم قلب هم میشناسند و شامل شرایطی همچون سندروم بروگادا و سندروم کیوتی میشوند.
.
چه عواملی ریسک ایست قلبی را افزایش میدهند
.
از آنجا که ایست قلبی اغلب با بیماری سرخرگ کرونری در ارتباط است، همان عواملی که شما را در معرض خطر بیماری سرخرگ کرونری قرار میدهند، در مورد خطر ایست قلبی هم صدق میکنند. این عوامل عبارتند از:
- سابقهی خانوادگیِ بیماری سرخرگ کرونری
- سیگار کشیدن
- فشار خون بالا
- کلسترول خون بالا
- چاقی
- دیابت
- سبک زندگی بیحرکت
- نوشیدن الکل
.
.
.
سایر عواملی که ممکن است خطر ایست قلبی را افزایش بدهند عبارتند از:
- سابقه ی ایست قلبی یا سابقهی خانوادگی ایست قلبی
- سابقهی حملهی قلبی
- سابقهی سایر شکلهای بیماریهای قلبی در خود یا خانواده، همچون اختلالات ریتم قلب، نقصهای مادرزادی قلبی، نارسایی قلب و کاردیومیوپاتی
- سن: احتمال بروز ایست قلبی با افزایش سن بالا میرود
- مرد بودن: مردان دو تا سه برابر بیشتر از زنان با احتمال تجربهی ایست قلبی روبهرو هستند
- استفاده از مواد مخدری همچون کوکائین یا آمفتامین
- عدم تعادل غذایی، همچون مصرف پایینِ پتاسیم و منیزیم
.
علائم سکته ی قلبی
.
این علامت شایعترین علامتِ خطر قلبی است. اگر با بسته شدن رگ یا سکته قلبی مواجه شده باشید، ممکن است در قفسهی سینه احساس درد، تنگی یا فشار کنید. دکتر چمبر میگوید:«هرکسی عبارت متفاوتی را برای احساسی که در قفسهی سینه تجربه میکند بهکار میبرد. برخی میگویند انگار فیلی روی سینهشان نشسته است، برخی دیگر هم میگویند که در قفسهی سینهشان احساس فشار یا سوزش میکنند.»
این احساس معمولا بیشتر از یکی دو دقیقه دوام دارد. ممکن است حین فعالیت فیزیکی یا در زمان استراحت احساس شود.
دکتر چمبر میگوید: «اگر این درد خیلی گذرا بود یا اگر درد نقطهای است و با فشار دادن یا لمس کردن بدتر میشود، احتمالا مربوط به قلب نیست، اما هنوز لازم است که پزشک شما را معاینه کند. اگر علائم شدیدتر است یا بیش از یکی دو دقیقه طول کشیده است باید با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید.»
همچنین، فراموش نکنید که ممکن است مشکل قلبی داشته باشید یا حتی دچار سکته قلبی بشوید بدون اینکه درد قفسهی سینه را تجربه کنید. این وضعیت خصوصا در میان زنان معمول است.
.
۱- تهوع، سوءِهاضمه، سوزش سر دل یا معده درد
.
.
علائم سکته قلبی میتواند همراه با علائم گوارشی تجربه شود. برخی افراد علائم گوارشی را حین سکته تجربه میکنند و حتی ممکن است استفراغ کنند. این دسته در زنان بیشتر گزارش شده است.
البته مشکلات گوارشی میتوانند به دلایل فراوانی که هیچ ارتباطی با قلب ندارند به سراغ افراد بیایند. علائم گوارشی میتوانند ناشی از غذایی باشند که خوردهاید، اما لازم است از این نکته که حین سکتههای قلبی هم ممکن است علائم گوارشی را تجربه کنید باخبر باشید.
.
۲- دردی که تا بازوها انتشار پیدا میکند
.
.
.
درد پیشرونده به سمت بازوها جزءِ علائم کلاسیک سکتههای قلبی است که در سمت چپ بدن منتشر میشود. دکتر چمبر میگوید: «این درد تقریبا همیشه از قفسهی سینه آغاز میشود و به خارج از آن حرکت میکند. با این وجود من بیمارانی داشتهام که درد بازو شکایت اصلی آنها بوده است و بعدا معلوم شده که سکته قلبی کردهاند.»
.
.
۳- احساس سرگیجه یا سبکیِ سر
.
موارد فراوانی میتوانند باعث شوند تعادل خود را از دست بدهید یا بهطور لحظهای احساس غشوضعف کنید. ممکن است آب یا غذای کافی به بدنتان نرسانده باشید یا شاید خیلی سریع از جایتان بلند شدهاید.
اما اگر بهصورت ناگهانی تعادل خود را از دست دادید و همزمان در قفسهی سینه احساس ناراحتی کردید یا دچار تنگی نفس شدید، بدون معطلی با اورژانس تماس بگیرید. سرگیجه و سبکی سر میتواند ناشی از افت فشار خون باشد، زیرا قلب نمیتواند آنطور که باید، خون را پمپاژ کند.
.
۵. گلو درد یا فَک درد
درد گلو یا فک به تنهایی جزءِ علائم سکته قلبی نیست. ایندو با احتمال بالاتری به دلیل مشکلات عضلانی، سرماخوردگی یا مشکلات سینوسها رخ میدهند.
اما اگر درد یا فشاری در مرکز قفسهی سینهتان احساس میکنید که به سمت گلو یا فکتان کشیده میشود، ممکن است علامت سکته قلبی باشد. با اورژانس تماس بگیرید و کمک پزشکی بخواهید تا مطمئن شوید که خطری شما را تهدید نمیکند.
.
۶- زود خسته و بیرمق میشوید
.
اگر ناگهان دچار خستگی مفرط میشوید یا پس از فعالیتی که سابقا بدون مشکل انجام میدادید، مثلا بالا رفتن از پلهها یا بردن خریدها از ماشین تا خانه، از نفس میافتید بدون اتلاف وقت با پزشکتان قرار ملاقاتی تنظیم کنید.
تغییرات قابل ملاحظهای ازایندست، مهمتر از هر ناراحتی یا درد کوچک دیگری هستند که ممکن است تجربه کنید. خستگی بسیار زیاد یا ضعف بدنیِ بیدلیل، که گاهی به صورت چندروزه و تکراری رخ میدهد، میتواند نشانهی حملهی قلبی، بهخصوص در زنان باشد.
.
۷- خروپف
.
خروپف کردن هنگام خواب اگر به میزان اندک باشد اشکالی ندارد. اما خروپف با صدای بلندتر از معمول که شبیه به نفسنفس زدن یا خفهشدن به نظر برسد میتواند نشانهای از وقفهی تنفسی (آپنه) در خواب باشد. وقفهی تنفسی یعنی فرد در حین خواب شبانه چندین بار به مدت کوتاهی نفس نمیکشد. این وقفه فشار اضافهای بر قلب وارد میکند.
.
.
پزشک به شما خواهد گفت که برای پیبردن به اینکه دچار وقفهی تنفسی هستید آیا لازم است به کلینیکهای خواب مراجعه کنید یا نه. اگر معلوم شود که دچار وقفهی تنفسی حین خواب هستید، ممکن است برای باز ماندن راه تنفستان نیاز به استفاده از یک دستگاه CPAP داشته باشید که جریانِ هوا را بهطور پیوسته وارد نای شما میکند.
.
.
۸- تعریق
.
نشستن عرق سرد بر بدن بدون دلیل واضح میتواند از علائم سکته قلبی باشد. اگر به طور ناگهانی عرق سرد کردهاید و هریک از نشانههای دیگر این فهرست را دارید حتما بدون فوت وقت به اورژانس ۱۱۵ زنگ بزنید تا شما را به بیمارستان برسانند. در نظر داشته باشید در این حالت هرگز خودتان رانندگی نکنید. عرق بیش از حد که به عرق سرد مشهور است، از علایم حمله قلبی می باشد. البته در خانم های یائسه باید این علامت را بیشتر بررسی کرد، زیرا آن ها در یائسگی دچار گرگرفتگی می شوند.
یکی از علایم حمله قلبی در خانم ها، خستگی ناگهانی و شدید و یا احساس کمبود انرژی در فرد می باشد که افراد به راحتی از آن چشم پوشی می کنند.
..
۹- سرفهای که متوقف نمیشود
.
در اغلب موارد، سرفههای ادامهدار از علائم سکته قلبی به شمار نمیروند. اما اگر بیماری قلبی دارید یا میدانید که در خطر سکته قلبی هستید، این احتمال را جدی بگیرید. اگر سرفههای ادامهدارتان همراه با خلط سفید یا صورتی رنگ است ممکن است نشانهی عارضهی قلبی باشد. وقتی قلب نمیتواند پاسخگوی نیازهای بدن باشد، خون به درون ریهها نشت میکند. برای معلوم کردن علت سرفههایتان با پزشک مشورت کنید.
۱۰- تورم در ساق پا، کف پا و مچ پا
.
این مورد میتواند نشاندهندهی اختلال قلب در پمپاژ کردن خون باشد. زمانی که قلب قادر نیست خون را به سرعت لازم پمپاژ کند، خون در رگهای پا جمع میشود و تورم ایجاد میکند. عارضهی قلبی همچنین کار بیرون راندن آب و سدیم اضافه را برای کلیهها دشوار کند که این نیز منجربه پف کردن بدن میشود. اگر متوجه شدید که بی دلیل اندامی از بدن تان دچار پف و ورم شده است، حتما به دکتر مراجعه کنید.
۱۱- ضربان قلب نامنظم
اگر زمانی که هیجانزده یا نگراناید قلبتان تندتر بزند، یا هراز گاهی ضربانی جا بیفتد یا ضربانی اضافه شود جای نگرانی نیست.
اما اگر بیش از چند ثانیهی کوتاه احساس میکنید قلبتان خارج از ریتم میزند، یا اگر این اتفاق برای شما به صورت معمول رخ میدهد، موضوع را با پزشک در میان بگذارید.
اغلب اوقات علت نامنظمشدن ضربان قلب چیزی است که به سادگی قابل کنترل است، مانند مصرف مقدار زیاد کافئین یا کمبود خواب. اما بعضی اوقات این نشانه میتواند خبر از یک مشکل قلبی با نام فیبریلاسیون دهلیزی بدهد که نیاز به درمان دارد. بنابراین از پزشک بخواهید که این مورد را بررسی کند.
https://www.berankard.com/blog/
گروه تحقیق و توسعه برانکارد