با آمدن کرونا و درگیر شدن عده زیادی از مردم به این ویروس، خواسته یا ناخواسته اصطلاحات پزشکی زیادی شنیدیم و پیوند عاطفی با کادر درمان برقرار کردیم. در این میان، یکی از اصلی‌ترین دستگاه‌هایی که مورد استفاده قرار گرفت، دستگاه نبولایزر بود.
دستگاه نبولایزر چیست؟
در داروهایی که حالت مایع دارند، برای تبدیل‌شان به بخار یا غبار، که از آن جا به سیستم تنفسی رفته و توسط ریه‌ها جذب میشود، نبولایر استفاده میشود. بنولایزرها معمولا به صورت پرتابل(قابل حمل) و نبولایزر کلینیکی-خانگی تقسیم می‌شوند.
نبولایزرهای قابل حمل از منبع تغذیه باتری و نبولایزرهای دیگر از برق شهری استفاده می‌کنند.
ابعاد در نبولایزرها طوری است که بزرگ نباشند تا به راحتی امکان جابجایی و استفاده از آن مقدور باشد، یکی دیگر از تقسیم بندی‌های رایج در نبولایزرها، طبقه بندی آن‌ها بر اساس نوع تکنولوژی تبدیل دارو مایع به بخار قابل استنشاق است، این تکنولوژی‌ها شامل سیستم جت، التراسونیک و مش است.
بنابراین در دسته بندی نبولایزرها با دو سیستم روبرو هستیم:
1- دسته بندی بر اساس قابلیت حمل
2- دسته بندی بر اساس نوع تکنولوژی تولید بخار
استفاده از نبولایزر می‌بایست با هماهنگی پزشک انجام گیرد و این دستگاه در مراکز درمانی، کلینیک‌های درمانی، مطب پزشکان اطفال یا سیستم تنفسی، همچنین برای مصارف خانگی و نگهداری از بیماران قابل استفاده است.
انواع نبولایزرها بر اساس تکنولوژی تولید بخار
در دسته بندی نبولایرها بر اساس تکنولوژی تولید بخار، با سه حالت جت یا کمپرسوری،التراسونیک،و مش روبرو هستید:
جت یا کمپرسورها
در جت نبولایرزها از فشارهوا، برای تبدیل دارو به ذرات ریز استفاده میشود. این مدل نبولایزر در دستگاه‌های مراکز درمانی اغلب استفاده میشود. قابلیتی که در این نوع نبولایزرها باید در نظر گرفت :
قدرت پمپ، میزان کوچکی ذرات دارو، درصد ترکیب و غلظت دارو خروجی.
التراسونیک
در نبولایزرهای التراسونیک، از ارتعاشات با فرکانس‌های بالا برای شکستن ذرات دارو و تبدیل آن به ذرات ریز استفاده میشود. در این شیوه دارو در صفحه اولتراسونیک تحت ارتعاش قرار گرفته و به ذرات کوچک تقسیم میشود. این روش همانند روش‌های تبدیل بخار در بخورهای سرد و گرم رطوبت هوا اس.
مش
در این تکنولوژی، دارو که به صورت مایع است از یک مش خیلی ریز عبور می‌کند تا ذرات معلق و سبک در هوا تشکیل شود. این نبولایزر، نسبت به انواع دیگر نبولایزر، ذران ریزی از داروها را تولید می‌کند و البته پران‌تر هم است.
برای استفاده از نبولایزر، سن خاصی ملاک نیست. چون روشی است که برای تمام سنین مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال گاهی نبولایزرهای مخصوصی برای کودکان طراحی میشود که دارای ماسک مخصوص کودکان است.
سوالی که مطرح میشود این است که آیا ارسال دارو از راه بینی یا دهان برای شما یا فرزندتان مناسب است؟ در این مورد پزشکان می‌تواند راهنمایی‌تان کند. ماسک‌های صورتی که روی بینی و دهان کودکان قرار دارد، اغلب برای استفاده کودکان زیر 5 سال طراحی شده است که همراه با شکلک و نقاشی است.
از دست ندهید: چطوری از نبولایزر استفاده کنیم؟
چرا از نبولایزر استفاده کنیم؟
نبولایزرها برای ارسال دارو به صورت استنشاقی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اغلب برای استفاده از داروهای آسم، در نوزادان یا کودکان مناسب است. افراد دارای آسم، برای کنترل علائم آسم و تسکین آن، از این داروها در نبولایزر استفاده می‌کنند. داروهایی مانند:
- کورتیکواستروئیدها برای مقابله با التهاب (مانند بودزونید ، فلونیزولید ، فلوتیکازون و تریامسینولون)
- برونکودیلاتورها برای باز کردن راه‌های هوایی شما (مانند آلبوترول ، فرموترول ، لوالبوترول و سالمترول)
فرق نبولایزرها و اینهالر
نبولایزرها و اینهالرها دارو را به ریه‌های شما می‌فرستند. اما استفاده از نبولایزر برای کودکان راحت‌تر است. چون تنها کاری که باید انجام دهند این است که ماسک را روی دهان قرار دهند. مثلا حداقل 5 یا 10 دقیقه، روی دهان و بینی فرد قرار می‌گیرد. بنابراین در نبولایزرها ارسال دارو زمان بیشتری می‌برد. با این وجود بسیاری از افراد همان نبولایزرها را ترجیح می‌دهند چون می‌توانند غبار دارو را ببینند و احساس کنند.
اما اینهالرها ارزان‌تر از نبولایزر است و عوارض جانبی کمتری دارد. این دستگاه را می‌توانید همراه خود در جیب یا کیف حمل کنید. اما استفاده از این دستگاه‌ها کمی دشوار است.
چطوری از نبولایزر استفاده کنیم؟
اقلامی که همراه این نبولایزر دارید، عبارت است از:
- کمپرسور هوا یا نبولایزر
- مخزن دارور نبولایزر
- ماسک مخصوص دهان یا بینی
- دارو
- لوله‌های کمپرسور
⇐حالا نبولایزر ار روی یک سطح صاف و محکم قرار دهید و آن را به یک پریز برق (سه قلو) وصل کنید.
⇐دستان‌تان را به طور کامل با آب و صابون شسته و آن‌ها را خشک کنید.
⇐دوز مورد نیاز و تجویز شده از دارو را جدا کنید.
⇐ماسک‌تان را آماده کنید.
⇐لوله را به کمپرسور آئروسل و مخزن کوچک نبولایزر وصل کنید.
⇐نبولایزر را روشن کرده و مطمئن شوید درست کار می‌کند. بایستی یک غبار نوری ببینید که از پشت لوله درمی‌آید.
روی یک صندلی راحت نشسته و دارو را استنشاق کنید. در صورتی که درمان برای فرزندتان انجام‌پذیر است، می‌توانید کودک را روی پاهای خود نشانده و ماسک را روی صورتش قرار دهید تا دارو را استنشاق کند.
سعی کنید نفس‌های عمیق بکشید. هر نفس را بین 2 تا 3 ثانیه نگه داشته و دوباره نفس بعدی را بکشید. این عمل اجازه می‌دهد تا داروها در مجاری هوای شما قرار بگیرد. آنقدر ادامه دهید تا داروها از بین برود. اگر نبولایزر به سر و صدا افتاد در مخزن کوچم کمی مایع باقی مانده است.
در صورتی که سرگیچه یا اختلال در تنفس پیدا کردید، کار را متوقف کرده و حدود 5 دقیقه استراحت کنید. درمان را ادامه داده و سعی کنید نفس‌های آهسته‌تر بکشید. در صورتی که در روال درمان به مشکل برخوردید، به پزشک مراجعه کنید.
نکات مهم در مورد استفاده از دستگاه نبولایزر
در صورتی که در زمان مصرف دارو، به طرفین نبولایزر، دارو چسبیده باشد، می‌توانید برای شل کردن آن مخزن را تکان دهید. داروهای استنشاقی بایستی به دستور پزشک استفاده شود و دکتر به شما می‌گوید که از چه دارویی به چه میزان استفاده کنید. استفاده از نبولایزر قابل حمل یا پرتابل مانند استفاده از دیگر نبولایزرها است، اما نیازی به وصل کردن آن به برق ندارید.
آسم ناشی از ورزش چیست؟ دلایل، علائم و روش های درمانی آن
چطوری از نبولایزر خود مراقبت کنیم؟
تمیز کردن و ضد عفونی کردن تجهیزات نبولایزر برای جلوگیری از عفونت بسیار مهم است، آن را در محلی دور از دود، گرد و غبار و پنجره‌های باز تمیز کنید.
برای تمیز کردن نبولایزر این دستورالعمل‌ها را دنبال کنید:
بعد از هر استفاده، مخزن نبولایزر را کاملاً با آب گرم بشویید، آب اضافی آن را بریزید و بگذارید در هوای آزاد خشک شود، در پایان هر بار استفاده، لیوان و ماسک یا دهان را در آب گرم با یک ماده شوینده ملایم بشویید، بگذارید در هوا خشک شود، نیازی به تمیز کردن لوله‌های کمپرسور نیست.
هر سه روز، بعد از شستن تجهیزات، آن را با محلول سرکه و آب یا محلول ضد عفونی کننده ضد عفونی کنید. برای تهیه محلول سرکه، یک فنجان سرکه سفید را با ۱ لیوان آب مخلوط کنید. تجهیزات را به مدت ۲۰ دقیقه خیس کنید و آن را به خوبی زیر یک جریان ثابت آب بشویید. آب اضافی را از بین ببرید و بگذارید روی حوله کاغذی تا خشک شود، به یاد داشته باشید قبل از اینکه آن را در یک کیسه پلاستیکی قرار دهید، مطمئن شوید کاملاً خشک است.
هنگامی که از نبولایزر خود استفاده نمی‌کنید، کمپرسور را با یک پارچه تمیز بپوشانید. در صورت لزوم آن را با یک پارچه تمیز و مرطوب پاک کنید، ضمنا کمپرسور هوا چه در هنگام استفاده و چه در زمانی که از آن استفاده نمی‌کنید را روی زمین قرار ندهید.
داروها را در جای خشک و خنک نگهداری کنید و حتما شرایط نگهداری از دارو را مد نظر قرار دهید، بعضی از آن‌ها باید در یخچال نگهداری شوند و برخی دیگر باید از نور دور باشند و آن‌ها را قبل از مصرف بازدید نماید، اگر رنگ و یا بلورهای تشکیل شده تغییر کرده‌اند، از آن استفاده نکنید.
در صورتی‌که به صورت مداوم از نبولایزر استفاده می‌کنید، همیشه یک مخزن نبولایزر اضافی و ماسک یا خروجی دهانی زاپاس داشته باشید. اگر در مطب پزشک معالجه می‌شوید، دقت نماید که دستگاه ضد عفونی شده باشد و از لوله و ماسک استریل یا یک بار مصرف برای شما استفاده شود.
حتما راهنمای دستگاه را مطالعه کنید و از آن پیروی نماید و قبل از خرید دستگاه نبولایزر از تطبیق مشخصات آن با خواسته‌های خود و توصیه‌های پزشک معالج خود اطمینان حاصل فرمایید .
مرجع : webmd