پاپ اسمیر چیست؟
سرطان دهانه رحم چهارمین سرطان شایع در بین زنان می باشد. بهترین روش برای تشخیص سرطان رحم، انجام تست پاپ انکولوژی یا پاپ اسمیر می باشد. پاپ، مخفف نام دکتری بود که اولین بار تست غربالگری دهانه‌ی رحم را کشف کرد. پاپ اسمیر درواقع برداشت نمونه از سلول‌های دهانه‌ی رحم و انجام آزمایش است. پاپ اسمیر می‌تواند عفونت‌های ویروسی خاص مانند زگیل تناسلی (HPV) را شناسایی کند. سرطان رحم به عنوان یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها، ممکن است در ابتدا بدون ظهور علائمی بروز کند. در این مقاله برانکارد به بررسی تست پاپ اسمیر و نحوه‌ی انجام آن و شرایط این تست صحبت می‌کند. با برانکارد همراه باشید.
حقایقی راجع به پاپ اسمیر
- پاپ اسمیر یک تست سریع، آسان و اغلب بدون درد برای تشخیص سرطان دهانه‌ی رحم یا پیشگیری از این سرطان است.
- در طول معاینه، پزشک نمونه ی میکروسکوپی از سلول های دهانه ی رحم برداشته و بررسی می کند.
- سلول‌ها جهت بررسی و تشخیص اختلالات بدن، به خصوص برای تشخیص سرطان مورد بررسی قرار می گیرند.
- مشاهده‌ی کمی لکه‌بینی و خونریزی پس از انجام تست پاپ اسمیر طبیعی است اما اگر خونریزی شدید باشد، طبیعی نمی‌باشد.
- انجام تست غربالگری یا همان تست پاپ اسمیر برای زنان بالای 21 – 65 سال، هر سه سال توصیه می‌شود.
- تست آنرمال پاپ اسمیر ممکن است نشاندهندهی بروز علائم اولیه سرطان باشد که می‌توان با درمان به موقع، از رشد آن جلوگیری کرد.
- انجام تست پاپ اسمیر در دوره‌ی قائدگی می تواند نتیجه تست را تحت تاثیر قرار دهد.
- طی مطالعاتی که انجام شد، بالای 80 درصد زنان مبتلا به سرطان رحم پیشرفته، طی 5 سال گذشته تست پاپ اسمیر انجام ندادند.
- سرطان دهانه‌ی رحم به کمک تست پاپ اسمیر اغلب قابل پیشگیری می‌باشد.
تست پاپ اسمیر چگونه انجام می شود؟
پاپ اسمیر ممکن است کمی آزاردهنده باشد اما سریع انجام می‌شود. در طول آزمایش باید به پشت بخوابید و پاها را باز کنید و کف پاها را روی رکابی مخصوص قرار بدهید. پزشک وسیله‌ای به نام اسپکولوم یا آینه‌ی طبی را درون واژن قرار می‌دهد. این وسیله، واژن را باز نگه می‌دارد و دسترسی به دهانه‌ی رحم را ممکن می‌سازد. سپس پزشک نمونه‌ای از سلول‌های دهانه‌ی رحم را برمی‌دارد. چند روش برای برداشتن این نمونه موجود است. برخی از پزشکان از کاردکی مخصوص استفاده می‌کنند و برخی دیگر از کاردک و قلم‌موی مخصوص. تعدادی از پزشکان نیز از ابزاری به نام «سیتوبراش» استفاده می‌کنند که ترکیبی است از کاردک و قلم‌مو.
بیشتر زنان هنگام نمونه‌برداری کمی آزرده می‌شوند. معمولا نمونه برداری به دو طریق انجام می‌گرفت. در حالت اول نمونه بر روی لام قرار می‌گیرد و توسط اسپری فیکساتور ثابت می‌شود و به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. اما روشی دقیق‌تر، بهتر و سریع‌تر که معمول‌تر است به این ترتیب بوده که نمونه داخل محلول لیکوئید بیس سیتولوژی (liquid based cytology) قرار داده شده و به طور مستقیم آزمایش انجام می‌شود. نمونه حداقل به مدت 2 هفته در دمای اتاق و داخل فیکساتیو پایدار است. ویژگی منحصر به فرد کیت پاپ اسمیر که آن را می‌توانید در برانکارد مشاهده نمایید، سرعت و دقت آزمایش است. برای استفاده از تمام محتوای سلولی نمونه‌گیری شده، قسمت سفید رنگ سیتوبراش را از دسته جدا می‌کنند و به داخل ویال می‌اندازند.
کیت پاپ اسمیر به طور کامل به همراه سیتوبراش و دستکش در سایت قرار داده شده است.
احتمال دارد که بعد از نمونه‌برداری کمی آزردگی با انقباض شکمی احساس بشود. ضمنا در بعضی موارد محدود، اندکی خونریزی واژینال نیز پس از نمونه‌برداری ایجاد می‌شود. اگر خونریزی در روز بعد هم ادامه داشته باشد، باید موضوع را با پزشک در میان گذاشت.
پاپ اسمیر یک تست سریع برای تشخیص سرطان بوده و در اکثر مواقع نتیجه‌بخش است. با این حال برخی علائم مانند نارسایی یا عفونت تخمدان، واژن و … در این تست ممکن است نمایش داده نشود. همانطور که طبق آمار برخی زنان نیز با وجود انجام منظم تست پاپ اسمیر، به این سرطان مبتلا شدند.
چه کسانی باید تست پاپ اسمیر را انجام دهند؟
بیشتر زنان از ۲۱ سالگی به بعد باید آزمایش پاپ اسمیر را انجام دهند، زیرا برخی از زنان در خطر ابتلا به عفونت یا سرطان هستند. اگر شرایط زیر را دارید، باید تعداد آزمایش‌هایی که انجام می‌دهید بیشتر باشد:
- HIV مثبت دارید.
- در اثر شیمی‌درمانی یا پیوند عضو، ایمنی بدن‌تان کاهش پیدا کرده است.
اگر بالای ۳۰ سال هستید و ۳ آزمایش پاپ اسمیر پشت سرهم را با نتیجه‌ای مطلوب و عادی انجام داده‌اید، از پزشک‌تان بخواهید که هر ۵ سال یک‌بار، این آزمایش را اگر همراه با غربالگری HPV یا غربالگری ویروس پاپیلوم انسانی است، برای‌تان انجام دهد. HPV، نوعی ویروس است که باعث زگیل می‌شود. چنانچه به HPV دچار باشید، احتمال ابتلا به سرطان دهانه‌ی رحم در شما بیشتر خواهد بود.
زنان بالای ۶۵ سال که تجربه آزمایش‌های پاپ اسمیر را در گذشته داشته‌اند و نتایج‌شان رضایت‌بخش بوده است، دیگر نیازی به انجام این آزمایش ندارند. حتی اگر همچنان روابط زناشویی دارید، باید آزمایش پاپ اسمیر را در برنامه درمانی-پزشکی خود قرار بدهید. علت اهمیت انجام این آزمایش این است که ویروس HPV می‌تواند سال‌ها به‌طور مخفی و پنهان در بدن بماند و ناگهان فعال بشود.
در زنانی که به علت ابتلا به سرطان رحم، رحم آن‌ها برداشته می شود، نیز همچنان باید تست پاپ اسمیر انجام شود. چرا که احتمال ابتلا به دیگر بیماری‌های دستگاه تناسلی وجود دارد.
چگونه برای تست پاپ اسمیر آماده شوم؟
بهترین زمان انجام تست پاپ اسمیر، زمانی است که در دوران قائدگی نباشید. در روز قبل آزمایش از برقراری رابطه‌ی جنسی پرهیز کنید، از دوش واژینال یا محصولات جلوگیری از بارداری اسپرم‌کش نیز استفاده نکنید. آرام باشید. نفس عمیق بکشید و سعی کنید خونسردی‌تان را حفظ کنید.
قائدگی، رابطه جنسی، دوش واژینال و استفاده از محصولات جلوگیری از بارداری اسپرم‌کش نیز در روز قبل از آزمایش، احتمال مداخله در نتیجه‌ی صحیح را دارد.
برای انجام آزمایش پاپ اسمیر می‌توانید هماهنگی‌های لازم را با متخصص زنان در معاینات سالیانه خود صورت بدهید یا مستقل از معاینات سالیانه، این آزمایش را انجام بدهید. از بابت هزینه‌ی این آزمایش نیز زیاد نگران نباشید، زیرا بیشتر بیمه‌ها هزینه‌ی آن را تأمین می‌کنند.
در بیشتر موارد، انجام پاپ اسمیر در ۲۴ هفته اول بارداری نیز بلامانع است. بعد از این مدت، انجام پاپ اسمیر با درد توأم خواهد بود. بعد از زایمان نیز باید ۱۲ هفته صبر کنید و بعد آزمایش پاپ اسمیر را پیگیری کنید. آرام بودن بدن در هنگام انجام آزمایش پاپ اسمیر نقش مهمی در سهولت فرایند دارد. پس سعی کنید با روش‌های آرامش‌بخش و تنفس عمیق و … خود را خونسرد و آرام نگه دارید.
بعد از انجام پاپ اسمیر چه اتفاقی می افتد؟
اگر جواب تست شما منفی باشد تبریک می گوییم. به این معنا که وضعیت سلول‌های دهانه‌ی رحم شما طبیعی و نرمال بوده و هیچ چیز غیرعادی در این آزمایش به چشم نمی خورد.
اگر جواب تست شما مثبت یا غیرنرمال باشد به این معنی است که سلولی غیرعادی در دهانه‌ی رحم وجود دارد که لزوما به معنای سرطان رحم نیست. در این وضعیت، منتظر نتیجه‌ی نهایی دکتر بمانید.
پاپ اسمیر غیرعادی چیست؟
پاپ اسمیر غیرعادی نشاندهندهی رشد غیرعادی سلول‌های دهانه‌ی رحم است که لزوما به معنای سرطان نیست. اما شاید نشانه‌ای از علائم پیش از سرطان باشد. همچنین عفونت دهانه‌ی رحم نیز می‌تواند منجر به رشد سلول‌های غیرعادی دهانه‌ی رحم شود که پس از درمان عفونت، سلول‌ها به حالت عادی باز خواهند گشت. سلول‌های غیرعادی در سطوح مختلفی قرار دارند:
آتیپیا (atypia)؛
خفیف؛
متوسط؛
دیسپلازی شدید؛
کارسینوم درجا.
سلول‌های غیرعادی خفیف‌تر، از انواع پیشرفته رایج‌تر هستند. بسته به اینکه وضعیت سلول‌ها به چه شکل باشند، تعداد آزمایش‌های لازم، بررسی و معاینه دقیق‌تر بافت دهانه‌ی رحم با روشی به نام «کولپوسکوپی» صورت خواهد گرفت. در حین انجام کولپوسکوپی، پزشک از نور و ذره‌بین برای مشاهده دقیق واژن و بافت‌های دهانه‌ی رحم کمک می‌گیرد. در برخی از موارد نیز، پزشک برای بررسی بافت دهانه‌ی رحم از بیوپسی یا بافت‌برداری استفاده می‌کند. درنتیجه می‌توان از رشد بی رویه‌ی سلول‌های سرطانی دهانه‌ی رحم جلوگیری کرد. درنتیجه در صورت مثبت بودن تست به علت عفونت، پاپ اسمیر باید 2 الی 3 ماه ادامه پیدا کند.
تفسیر جواب پاپ اسمیر چگونه است؟
تحلیل پاپ اسمیر و گزارشات آن براساس سیستم پزشکی به نام بتسدا انجام می شود. سیستم بتسدا نتیجه عملکرد موسسه سرطان ملی است که در سال ۱۹۸۸ برای استانداردسازی گزارش های پاپ اسمیر تلاش می‌کردند. در سیستم بتسدا، گروه‌های اصلی پاپ اسمیر غیر طبیعی به این شکل است:
ASC: نوعی از سلول‌های نازک و صافی هستند که سطح دهانه‌ی رحم را تشکیل می‌دهند. سیستم بتسدا این گروه را به دو دسته تقسیم می کند.
ASC-US :
این نوع سلول‌ها کاملا طبیعی نبوده اما به طور واضح غیرنرمال نیستند. در این مورد پزشکان مطمئن نیستند که سلول‌های غیر طبیعی ناشی از چیست. گاهی این تغییرات به علت عفونت HPV رخ می‌دهد. درواقع این دسته در گروه اختلال خفیف قرار می گیرد.
ASC-H :
این دسته هم شامل سلول‌های غیرعادی هستند که علت بروز آن به طور قطع مشخص نیست اما درجه‌ی خطر بالاتری نسبت به درجه‌ی خفیف دارد.
AGC:
در اين حالت سلول‌هاي موجود در کانال گردن رحم تغييرات غير طبيعي نشان مي‌دهند.آزمايشات ديگري ممکن است نياز شود و همچنين ممکن است درمان از طريق نابود کردن و يا حذف سلول‌هاي مشکل دارانجام شود.
LSIL:
این حالت وجود درجه‌ی پایین بافت عیر طبیعی در لایه‌ی سطحی سلول‌های درگیر است. که به علت عفونت HPV رخ می‌دهد.
HSIL:
این وضعیت نشاندهندهی تغییر غیرعادی در شکل و اندازه‌ی سلول‌های طبیعی است. این حالت ناهنجاری شدیدتری نسبت به وضعیت‌های قبل بوده که احتمال ابتلا به سرطان رحم در این وضعیت بیشتر است.
یک گزارش پاپ اسمیر غیر طبیعی و یا نامناسب شامل تشخیص‌های زیر است:
عدم حضور سلول های درون دهانه رحم در پاپ اسمیر
منطقه خاصی داخل دهانه رحم وجود دارد که در آن سلول‌های پوشش مهبل (واژن) به سلول‌های داخل دهانه رحم (سلول های درون دهانه رحم) تغییر می‌کنند. این منطقه «منطقه گذار» نامیده می شود. نمونه پاپ اسمیر از دهانه رحم از این نمونه سلول‌ها نمونه برداری می‌کند. این منطقه داخل دهانه رحم است و ابزار مخصوص نمونه برداری پاپ اسمیر به سادگی نمی‌تواند به آن برسد. اما گاهی اوقات، منطقه انتقالی به خوبی در دسترس برس پاپ نمی باشد و یا دهانه رحم به خوبی باز نیست بنابراین نمونه برداری به درستی انجام نمی شود.
پاپ اسمیر غیر قابل اعتماد به دلیل تورم و التهاب
اگر التهاب شدید باشد، بررسی انجام می‌شود. هدف پزشک شناسایی علت التهاب و درمان آن می‌باشد. التهاب درمان نشده مشکلاتی برای خانم و همسر او ایجاد می‌کند.
تحریک واژن به خاطر نبود استروژن اتفاق می‌افتد، به عنوان مثال بعد از یائسگی هنگامی که تخمدان از تولید این هورمون باز می‌ایستد. این کمبود استروژن باعث می‌شود دیواره‌های واژن تحریک شده و قرمز شوند. اگر یک خانم این وضعیت را داشته باشد و به خاطر کمبود استروژن باشد(به نام “واژینیت آتروفیک” یا “تغییرات آتروفی”)، پزشک استروژن واژینال (کرم، قرص استروژن واژینال، حلقه استروژن واژینال) برای درمان این التهاب توصیه می‌کند. سپس پاپ اسمیر دوباره انجام می‌شود.
فاکتورهای خطر بروز سرطان رحم چیست؟
داشتن یکی از عوامل خطرساز به این معنی نیست که حتما سرطان می‌گیرید، و نداشتن این عوامل به این معنی نیست که سرطان نمی‌گیرید. اگر فکر می‌کنید در معرض خطر هستید با دکتر خود تماس بگیرید. برخی از این عوامل می تواند شامل موارد زیر باشد:
عفونت HPV:
یکی از اصلی‌ترین فاکتورهای خطر سرطان، بروز زیگیل تناسلی یا عفونت HPV می‌باشد. البته داشتن این علامت لزوما به معنای ابتلا به سرطان رحم نیست. HPV از طریق آمیزش جنسی ایجاد می‌شود. همه زنانی که رابطه جنسی دارند، در معرض ابتلا به HPV هستند و باید حداقل هر ۳ سال یک‌بار آزمایش پاپ اسمیر را انجام دهند. همه افراد مبتلا به این ویروس، مبتلا به سرطان دهانه رحم نمی‌شوند؛ برخی از افراد مبتلا به دلیل داشتن سیستم ایمنی قوی، این ویروس را مانند ویروس سرماخوردگی دفع می‌کنند اما در برخی موارد این ویروس در بدن پایدار شده و منجر به سرطان می شود.
سیگار کشیدن :
شاید تعجب کنید که سیگار کشیدن چه ارتباطی با سرطان دهانه ی رحم دارد اما سیگار کشیدن یک عامل خطرآفرین و نه یک نشانه بیماری است. اما افرادی سیگاری و آن‌هایی که سیگار را ترک کرده‌اند باید به این نکته توجه داشته باشند که عادت تنباکویی آن‌ها می تواند خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را تقریبا دو برابر کند.
سیستم ایمنی ضعیف:
زنان دارای سیستم ایمنی ضعیف یا آنانی که دچار نقص عضو شده اند، مستعد ابتلا به این سرطان هستند. همچنین افرادی که سیگار و قلیان مصرف می کنند، افرادی که شرکای جنسی متعدد دارند، افرادی که شرکای جنسی آن‌ها شرکای جنسی متعدد دارند، افرادی که قبل از سن 16 سالگی ازدواج می‌کنند در اثر ضعف سیستم ایمنی بدن در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
تشخیص نهایی پاپ اسمیر چگونه انجام می‌گیرد؟
تشخیص نهایی نتیجه‌ی پاپ اسمیر بر اساس سه عامل تشخیص داده می‌شود.
1- تاریخ انجام تست پاپ اسمیر که فرد انجام داده است.
2- کیفیت و کمیت میزان نمونه که توسط شخصی که نمونه را بررسی می‌کند سنجیده می‌شود.
3- وجود یا عدم وجود اختلالات سلولی در نمونه‌ی آزمایش شده.
چرا با وجود آزمایش پاپ اسمیر، همچنان زنان زیادی در اثر سرطان رحم جان خود را از دست می دهند؟
این نکته را باید به خاطر سپرد که زنانی که در اثر این سرطان از بین می‌روند معمولا آزمایش پاپ اسمیر را در دوره‌های زمانی معین انجام ندادند. درنتیجه به منظور غربالگری سرطان دهانه‌ی رحم باید این آزمایش را به طور مرتب انجام داد. درنهایت این سرطان اگر به موقع تشخیص داده شود می‌توان از بروز و پیشرفت آن جلوگیری کرد.